به گزارش
بلاغ به نقل از آوای شمال، یکی از وقایع مهم تاریخ معاصر ایران، کودتای سوم اسفند 1299 رضا شاه است که دولت انگلیس به دلایلی چند همچون تصویب نشدن قرارداد 1919 در مجلس، جلوگیری از نفوذ روسیه کمونیستی در ایران و حفظ منافع خود در هندوستان، نقش اصلی را در آن ایفا کرد.
دولت انگلیس ابتدا سیدضیاءالدین طباطبایی را به عنوان مهره اصلی در نظر گرفت و مقدمات کودتا را با مشورت و مذاکره با وی فراهم آورد.
سپس رضا میرپنج را به عنوان فرمانده قزاقها انتخاب کرد، سرانجام در سحرگاه سوم اسفند 1299، قزاقها به فرماندهی رضاخان میرپنج وارد تهران شدند و با مختصر زدوخوردی با ژاندارمری، تهران را براساس تبانیهای قبلی تصرف کردند.
سپس کودتاچیان تصمیمهای بعدی خود را مثل انتشار اعلامیههایی با مضمون اعلام حکومت نظامی، دستگیری افراد مورد نظر، لغو ظاهری قرارداد 1919 و غیره به اجرا درآوردند.
سیداحمد حسینی دانشجوی دکترای علوم سیاسی در گفتوگو با آوای شمال، اظهار کرد: با اشغال هندوستان از سوی قوای انگلیس، ایران، جایگاه ویژهای در برنامههای استعماری انگلیس پیدا کرد.
وی تصریح کرد: اهمیت هندوستان برای انگلستان و لزوم حفظ آن، در کنار خواستههای نامشروع آنان در ایران، موجب شد که کشور ایران، موجب تعدی اطلاعاتی شبکههای جاسوسی قرار گرفت.
این دانشجوی دکترای علوم سیاسی با بیان اینکه اعضای این شبکه در پوششهای تجاری ـ اطلاعاتی، اطلاعات فراوان و مهمی داشتند، گفت: این اطلاعات موجب تغییرات مهمی در کشور ایران شد.
حسینی با بیان اینکه یک مامور انگلیسی به نام ریپورتر، طراح اصلی این کودتا بود، اظهار کرد: اوضاع عمومی جامعه ایران در آستانه کودتا، در وضعیت مطلوبی نبود و زمینههای لازم برای پذیرش دگرگونی وجود داشت.
وی یادآور شد: به دلیل برخی تندرویهای بیحساب و ضعف مدیریت، و بیبرنامه بودن برای اداره امور کشور، زمینه تغییر وجود داشت.
این کارشناس با اشاره به اینکه جنگ جهانی اول را میتوان به نوعی زمینهساز این کودتا دانست، گفت: رضاخان که آموزشهای نظامی را در نیروهای قزاق گذرانده بود، از درجه میرپنجی در 1291، به درجه سرتیپی در 1299 رسید و در پاییز همان سال، با حمایت آیرونساید، به مقام فرماندهی نیروهای قزاق رسید.
وی افزود: نیروهای مسلح، حزبهای اکثریت در مجلس ملی پنجم و قدرتهای بزرگ خارجی از منابع اصلی به قدرت رسیدن رضاخان بود.
حسین حسنپور استاد دانشگاه و تاریخشناس در گفتوگو با آوای شمال، اظهار کرد: کودتای انگلیسی سوم اسفند 1299 به قدرت گرفتن افسر ساده ای به نام رضاخان میرپنج انجامید.
وی افزود: کودتای سوم اسفند 1299 با توجه به تاثیرات فراوان آن بر حیات سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی ایران واقعه ای مهم و در خور توجه است.
این استاد دانشگاه گفت: طرح موهوم جمهورى خواهى نیرنگ دیگر رضاخان بود که مدرس آن را ضد استقلال و هویت ایران و رهآورد تصمیم انگلستان براى تمرکز قدرت در شخص رضاخان خواند و برای نابودىاش گام برداشت.
حسنپور با بیان اینکه تردیدی نیست که یهودیان و به طور مشخص فرقه صهیونیسم در ایران عصر پهلوی دارای امتیازات و جایگاه ویژهای بودند، افزود: آنان در این کشور به آسانی مشغول انجام اقدامها و فعالیت هایی بودند که در راستای اسلام زدایی و ضربه زدن به آیین اسلام صورت میگرفت.
وی گفت: اینکه این روند چگونه انجام گرفت تا حد زیادی مربوط به نقشی است که صهیونیستها در روی کار آمدن رضا خان داشت.
به گزارش آوای شمال، سرانجام رضاخان مجبور شد تمام اموال و ثروت خود را رها کند و به تبعیدگاه برود، در تبعید رضاخان دچار فلاکت و خواری شد و آخر عمر خود را با رنج فراوان به سر برد و سرانجام در تنهایی دفتر زندگیاش به پایان نافرجامی رسید.
این سرنوشت شاید عبرتی باشد برای برخی از سیاستمدارانی است که امروز آنچنان به قدرت چسبیدهاند و برای خود نه مردم حرکت میکنند.