مشکل از کجاست طبیعت یا مدیریت؟

به گزارش بلاغ؛ امروزه کسی از مسئولان و حتی کشاورزان و باغداران نمی‌توانند ادعا کنند که امکان دسترسی به وضعیت هوا و میزان تابش و یا بارش را در استان و حتی شهرستان خود را ندارند؛ چراکه ادارات هواشناسی کشور آنقدر توانمند بر پیش‌بینی اوضاع جوی براساس تحلیل دریافتی‌های ماهواره‌ای هستند که حتی می‌توانند برای روزها و هفته‌های پیش رو را اعلام کنند و بارها درستی این پیش‌بینی‌ها برای عموم مردم به اثبات رسیده است؛ بدین جهت در بسیاری از کشورها، مسئولان و کشاورزان و حتی تجار، حرکت روزانه خود را بر مبنای پیش‌بینی هواشناسی تنظیم می‌کنند. حال چه شده که ما هر از چندگاه در استان‌ها و شهرستان‌های کشورمان دچار غافل‌گیری از ناحیه بارش‌ها می‌شویم؟.

مشکل از کجاست، طبیعت یا مدیریت؟!
آیا هواشناسی اقدام به انجام وظائف خود نمی‌کند و یا پیش‌بینی‌ها غیر دقیق و نامشخص است و یا در استفاده از این پیش‌بینی‌ها اهتمام لازم از سوی مسئولان و مردم صورت نمی‌پذیرد؟.

هواشناسی و تشکیلات آن در استان‌ها هر روز حتی در بخش‌های مختلف خبری و حتی در فاصله کمتر از یک ساعت در شبکه خبر وضعیت هوا را اعلام می‌کنند و به اطلاع عموم می‌رسانند و حتی در موارد خاص شرائط ویژه را اعلام کرده و به مردم و مسئولان زنهار و هشدار می‌دهند.

در دقت پیش‌بینی‌ها هم، مردم مکرر به درستی و دقت این اعلام‌ها پی بردند و به پیش‌بینی‌های هواشناسی اعتماد دارند.

حال می‌ماند جدی گرفتن این پیش‌بینی‌ها از سوی مردم به‌خصوص مسئولان!.

بارش اخیر در مازندران بویژه در غرب این استان که موجب بروز خسارات گسترده در ۷شهرستان این استان شده و دستور آقای استاندار به ستاد مدیریت بحران این استان در معرفی مقصرین این حادثه و برخورد بدون چشم‌پوشی و اغماض با آنان، باید این باب را بگشاید که یکبار و برای همیشه موضوع بروز خسارات به مردم از ناحیه حوادث قابل پیش‌بینی و حتی قابل پیشگیری مطرح و وظائف دستگاه‌ها به‌خصوص ستاد مدیریت بحران استان مشخص و تعیین تکلیف شود.

تعیین محورهای آسیب مازندران، اولویت نخست
آشنایی با تاریخچه‌ مدیریت بحران در ایران و جهان ما را در فهم بهتر تلاش انسان برای به‌حداقل‌رساندن آسیب‌های اقتصادی و اجتماعی بحران‌ها کمک می‌کند. مدیریت بحران در واقع استفاده از ابزارهای مختلف برای بازگرداندن شرایط به قبل از وقوع آن است. معمولاً کلمه "مدیریت بحران"، برای مدیریت بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله، سونامی و غیره به‌کار برده می‌شود.

در واقع، بحران‌ها را به هشت دسته مختلف اعم از بلایای طبیعی، بلایای جنگی، که ساخته دست بشر هستند، شرارت و بدخواهی، شایعه، تقابل، بحران‌های تکنولوژیکی، خشونت‌های واقع در محیط کار و سوءرفتارهای سازمانی تقسیم می‌کنند.

سازمان مدیریت بحران به‌منظور پیشگیری از سوانح طبیعی پدیدآمده است.
نخستین گام ستاد مدیریت بحران در هر استان و از جمله مازندران، باید فهرست محورهای آسیب استان و اولویت‌بندی کردن آنها و سپس چاره‌جویی‌های علمی برای مهار، مقابله و سپس رفع کامل تهدید است.

مازندران از آنجا برای ستاد مدیریت بحران کشور دارای اولویت نخست می‌شود که این استان رکورددار مهمان و مسافرپذیری است و براساس آمار، سالانه بین ۲۵ تا ۳۰ میلیون مسافر وارد این استان می‌شوند و سعی دارند در زمان اقامت‌شان در این استان حداکثر بهره را ببرند و با خاطره‌ای خوب و بیادماندنی این استان را ترک کنند، اما بروز حادثه برای مهمانان عزیر این استان، برای میزبانان آنها نیز بسیار تلخ و دردآور است.

میزان خسارت بارش اخیر
مدیرکل مدیریت بحران مازندران گفت: سیلاب چند روز گذشته به شهرهای نوشهر، چالوس، عباس‌آباد، آمل، نور، سوادکوه و سوادکوه شمالی خسارات وارد کرد.

حسینعلی محمدی درخصوص برآورد اولیه میزان خسارات وارده ناشی از سیل در غرب مازندران در گفتگو با خبرنگاران اظهار کرد: با توجه به هشدار زرد هواشناسی در برخی از شهرهای استان و تقویت جریانات شمالی شاهد بارش‌های رگباری در روز و شب گذشته بودیم.

وی افزود: با توجه با حجم خوب بارش باران در شهرهای غرب استان بیش از ۱۱۰ میلی‌متر بارندگی را به ویژه در غرب مازندران داشتیم.

مدیرکل مدیریت بحران مازندران یادآور شد: به واسطه حجم سیلاب در برخی از مسیرها و رودخانه‌ها جاری شد باعث خسارت به بخشی از تاسیسات و ابنیه فنی در شهرستان‌های عباس‌آباد، چالوس و نوشهر، آمل، نور، سوادکوه و سوادکوه شمالی شد.

وی ادامه داد: در شهرستان چالوس تغییر میسر سیلاب از سد انحرافی سردآبرود سبب تخریب بخشی از ابنیه فنی و منازل مسکونی شد.

این مسئول خاطرنشان کرد: برخلاف شایعات منتشر شده در فضای مجازی، سد انحرافی زوات چالوس تخریب نشده، اما دپوی درختان در جلوی راه ورودی به سد موجب انحراف مسیر آب شد که این موضوع باعث خسارت آب برگشتی به مناطق اطراف این سد از جمله روستا‌های علی‌آباد و زوات شد.

چرا  ضعف نقاط آسیب‌پذیر برطرف نمی‌شود؟
مدیریت بحران به معنای سوق دادن هدفمند جریان پیشرفت امور به روالی قابل کنترل و انتظار برگشت امور در اسرع وقت به شرایط قبل از بحران است. این موضوع از عواملی است که معمولاً از بیرون به مسئولان مدیریت بحران فشار می‌آورد و خود یکی از مهم‌ترین عوامل تصمیم‌گیری‌های غلط و گسترش دامنه بحران محسوب می‌شود. بدین‌جهت، مدیریت بحران باید ابتداء بصورت خودجوش اقدام به احصاء تهدیدات و چاره‌اندیشی برای مهار و سپی تبدیل تهدیدها به فرصت‌ها کند.

براساس آمار مدیریت بحران استانداری مازندران در کنار خسارت های چند هزار میلیارد ریالی به زیرساخت ها، سالانه بیش از ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر به دلیل حوادثی همچون سوانح رانندگی، رانش زمین، غرق شدگی و سیل در استان مازندران جان خود را از دست می دهند.

در موضوع بروز سیلاب‌ها و آبگرفتگی‌ها، بطور طبیعی، اولین اقدام در رفع آسیب، شناسایی نقاط آسیب‌پذیر و رفع ضعف آن نقاط از طریق عملیات بهسازی یا بازسازی است. مازندران در بارش‌ها همواره با سیلاب مواجه است که منشاء آن، غالباً از ارتفاعات و ناشی از تخریب جنگل و منابع طبیعی است. عدم توجه به آبخیزداری نیز ضمن هدردادن نزولات آسمانی، از بازسازی منابع آب در سفره‌های زیرزمینی نیز فرصت‌سوزی می‌شود.

عامل اصلی خسارات در بارش‌های مازندران
در اکثر موارد سیلابی گذشته مازندران، عامل بروز خسارات زیاد به تاسیسات زیربنایی و منازل و مزارع مردم، انباشت درختان قطع‌شدن و سرازیرشدن چوب‌های درختان و انسداد آبرفت‌ها و بسته‌شدن مسیر حرکت سیلاب بوده و حتی در مورد اخیر غرب مازندران نیر مدیرکل مدیریت بحران مازندران دپوی درختان در جلوی راه ورودی به سد را موجب انحراف مسیر آب دانست که این موضوع باعث خسارت آب برگشتی به مناطق اطراف این سد شد.

پرسش در این ارتباط، که برای همه حوادث مشابه در مازندران و استان‌های شمالی مطرح می‌شود، این است که چه اقداماتی برای رفع این آسیب تاکنون انجام پذیرفته که پس از گذشت سال‌های سال از تاسیس ادارات کل مدیریت بحران، هنوز که هنوز است در یک بارش کوتاه مدت، سیلاب باز هم روی خشم خود را به رخ منازل و تاسیسات می‌کند و همه را درهم می‌نوردد؟.

واقعیت امروز، گویای ناکافی بودن اقدامات گذشته است و به نظر می‌رسد آقای استاندار باید به این شاخص‌ها، که بطور عمده در درون تشکیلات دولتی در حوزه مبارزه با حوادث غیرمترقبه دارد، توجه جدی‌تر کند تا در تعاقب توانمندسازی مدیریت بحران استان، از سایر دستگاه‌ها ارزیابی‌های میدانی صورت پذیرد و شاید در مورد اخیر نیز این کم‌کاری‌ها و ترک فعل‌ها صورت پذیرفته باشد.

آنچه که مهم است و باید ملاک و میزان ارزیابی‌ها قرار گیرد، مصونیت‌بخشی به مردم در قبال حوادث مترقبه و مخصوصاً حوادث غیرمترقبه است. باید روی حوادث قابل پیش‌بینی بشدت بر دستگاه‌های مسئول سخت گرفت تا هر مسئله برای مردم، موجب دغدغه فراگیر و خسارات ملی نشود.

انتهای پیام/