12 فروردین تبلور اسلامیت و جمهوریت

به گزارش بلاغ، انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357 که همراه با رهبری مدبرانه امام(ره) و حضور پرشور مردم در صحنه مبارزه با رژیم ستم شاهی پهلوی بود، کلیه ساختارهای سیاسی طاغوتی را بر هم ریخت و دولت 37 روزه بختیار را که به دنبال حفظ ساختارهای سیاسی غربی بود ساقط کرد.

پس از ورود امام(ره) و تشکیل دولت موقت، تشکیل یک حکومت و نظام سیاسی با قانون اساسی مشخص الزامی به نظر می‌رسید و امام خمینی(ره) که رهبری این انقلاب را بر عهده داشت مراقب بود که در ساختار جدید حکومت ردپایی از غرب و آمریکا برجا نماند.

انتخابات برای تشکیل یک ساختار حکومتی جدید با قانون اساسی در دستور کار قرار گرفت و 12 فروردین 1358 حضور پرشور مردم در انتخابات از یک سو و رای به نظام جمهوری اسلامی یک پیروزی بزرگ برای ملت ایران بود تا به جهانیان ثابت شود که این انقلاب به ثمر رسیده است.

رای به جمهوری اسلامی توسط اکثریت قریب به اتفاق مردم یک واقعه تاریخی برای نظام اسلامی ایران پس از 22بهمن 1357 بود. اگر در 22 بهمن، نظام ستم شاهی پهلوی سقوط کرد، در 12 فروردین 1358، نظام جدید پا به عرصه ظهور گذاشت که بر اساس آموزه های انقلاب اسلامی و تاکید بر فرهنگ اسلامی مردم شکل گرفت و مردم نیز با حضور پای صندوق های رای، پاسخ محکم آری به نظام جمهوری اسلامی دادند و بر اسلامی بودن آن تاکید کردند، بنابراین 22 بهمن 1357 و 12 فروردین 1358 را دو بال و بازوی انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ایران به شمار آورد.

تبلور اسلامیت و جمهوریت

محمدجواد رضی استاد اندیشه سیاسی در اسلام با اشاره به فرا رسیدن روز جمهوری اسلامی گفت: یکی از بنیادی‌ترین پرسش‌هایی که در فلسفه سیاسی مطرح شده است و هر یک از فلاسفه و اندیشمندان بزرگ سعی کرده‌اند به پاسخ گویی آن بپردازند، این پرسش است که حکومت مطلوب برای اداره و رهبری جوامع انسانی چه نوع حکومتی است؟

وی ادامه داد: از این رو، امام خمینی(ره)، اندیشمند بزرگ جهان اسلام و رهبر یکی از بزرگترین انقلاب‌های جهانی، نتنها به ارائه طرح خاص حکومت مورد نظر خویش به لحاظ نظری پرداخت، بلکه توفیق تاسیس حکومت اسلامی را نیز به دست آورد و و شخصا در راس چنین حکومتی به رهبری پرداخت. بنابراین، اهمیت مسئله حکومت و بهترین نوع حکومت از جهات متعدد در مورد ایشان مطرح است.

این استاد علوم سیاسی با بیان اینکه امام خمینی(ره) یک نظریه پرداز در باب حکومت است، افزود: ایشان با توجه به فلسه سیاسی، نقد اسلامی و جایگاه بسیار مهم و حساس حکومت در اداره اجتماع و پیشبرد و حفظ دین و نیز با عنایت به مقتضیات زمانی و مکانی و به ویژه عنصر مصلحت، به ارائه و تکمیل نظریه حکومتی خود پرداختند. بنابراین، طرح و نظریه حکومت در اندیشه ایشان که قرائتی نوین از مکتب تشیع می‌باشد، دارای جایگاهی والا و مهم می‌باشد.

وی خاطرنشان کرد: امام خمینی(ره) نتنها نظریه پرداز و موسس حکومت، که رهبر آن نیز می‌باشد و قرار گرفتن ایشان در موضع رهبری و اداره حکومت، این فرصت را در اختیار ایشان قرار داد که با سنجش شرایط و مقتضیات مکانی و زمانی گوناگون و متنوع، نظریه خود را مورد آزمون مکرر قرار دهد و بر استحکام، قدرت و صحت آن بیافزاید.

رضی در پایان تاکید کرد: امام خمینی(ره) در معرفی نظام حکومتی مورد نظر خویش از مفهوم واحدی در تعبیر مرکب جمهوری اسلامی استفاده می‌نماید و چنین اذعان می‌کند که: ما جمهوری اسلامی را که اعلام کردیم و ملت با راهپیمایی های مکرر به آن رای دادند، حکومتی است متکی به آرای ملت و مبتنی بر قواعد موازین اسلامی.

عناصر اصلی نظام جمهوری اسلامی: عدالت، اسلامی بودن و مردمی بودن

محمد اکبرزاده استاد علوم سیاسی دانشگاه‌های استان مازندران با اشاره به عناصر اصلی نظام جمهوری اسلامی گفت: عدالت، اسلامی بودن یا ابتناء بر ضوابط و قوانین اسلان و مردمی بودن یا ابتناء بر آرای عمومی از بنیان‌ها و عناصر اصلی نظام جمهوری اسلامی هستند.

وی در تعریف عدل خاطرنشان کرد: یکی از مهم ترین شاخص ها و معیارهای نظام جمهوری اسلامی به عنوان الگوی ایده آل حکومت اسلامی این است که آن حکومت بر مبنای عدل و قسط استقرار یابد، به گونه ای که عدالت در تمامی تار و پود آن ریشه دوانیده و در سرتاسر وجود و ابعاد متعدد آن همچون ساختار، عملکرد، اهداف، مسئولیت ها، وظایت و کنش های حکومت و زمامداران متجلی گردد.

این استاد علوم سیاسی در ادامه در تعریف اسلامی بودن نظام جمهوری اسلامی ایران، تاکید کرد: منظور از اسلامی بودن نیز این است که حکومت بر موازین و قوانین دین اسلام بنا شده باشد، قوانین و ضوابط آن از شرع مقدس اخذ گردد و بر جهان‌نگری و ایدئولوژی اسلامی، ابنتاء یافته باشد.

وی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی، حکومتی است که هدف آن تجقق اسلام است، قوانین آن قوانین اسلام است و بنیاد و اساس آن را نیز جهان بینی اسلامی تشکیل می‌دهد.

این کارشناس ارشد علوم سیاسی در بخش پایانی سخنانش تصریح کرد: در نهایت، مردمی بودن نظام جمهوری اسلامی، به معنای این است که حکومت به لحاظ شکل گیری و ایجاد بر آرا، نظر و خواست مردم ابتناء یافته باشد، و لذا دارای مقبولیت مردمی باشد؛ همچنین از لحاظ ادامه و استمرار باید بر اعتماد مردم استوار گردد.

اکبرزاده در پایان گفت: حکومت مردمی به لحاظ اهداف و کارویژه ها نیز باید در خدمت مردم باشد و تامین مصلحت عمومی را سرلوحه برنامه ها، اقدامات و عملکرد خود قرار دهد. بنابراین، مردمی بودن جمهوری اسلامی هم در ایجاد، بقا و استمرار و هم در اهداف و مقاصد و هم در کارکرد و مسئولیت ها تجلی یافته است.

در پایان باید گفت؛ جمهوری اسلامی شکل نوینی از نظام‌های حکومتی است که تلاش می‌کند با الهام از قوانین و تعالیم نجات بخش اسلام الگوی زندگی جدیدی درعرصه اجتماعی و سیاسی بشر امروزی ارائه دهد تا بر اساس آن نیازهای مادی و معنوی انسان توئمان فراهم شود.

از نظام جمهوری به «حکومت مردم بر مردم» تعبیر می‌شود و «جمهوریت» در نظام حکومتی نشان دهنده نقش مردم در تشکیل و استمرار آن است به طوری که مردم با حضوردر صحنه‌های مختلف علاوه بر مشارکت در تعیین سرنوشت خویش خواسته‌های خود را از حکومت مطالبه می‌کنند.