آسیب های بهداشتی و اجتماعی در بافت های قدیمی، نطنز را تهدید می کند+تصاویر

امروزه با وجود ساخت و سازهای نو و بنا شدن ساختمان های مدرنِ اغلب ویلایی و یا چند طبقه هنوز هم در جاهایی از این شهر نماهایی از خانه های عهد قدیم با دیوارهای کاهگلی و درب های چوبی به چشم می خورد.

یکی از جلوه های زننده شهر نطنز و از معضلات امروز در بحث گسترش و شهرسازی آن، وجود شمار زیادی از خانه های قدیمی اغلب ملکی است که گاهی تا ۹۰ درصد آن تخریب شده و بقایای آن به شکلی نامناسب برجا مانده است که گاهی چشم ها را از دیدن منصرف می کند.

در موارد دیگر خانه های بزرگ و کوچک و ساختمان های تجاری مستعمل و تعطیل شده است که در گذر زمان و بر اثر وزش باد و تاثیر باران هر بار خراب تر از روز قبل آن می شود.

از جمله مشکلات مهم در مسیر رسیدگی به این بناها، بازسازی یا تخریب آن مشخص نبودن مالکان اصلی یا مشاع و چند مالکی بودن این بافت ها است که بر اثر فوت مالکان اصلی به دست وراث متعدد افتاده و به حال خود رها شده است.

اما امروز معضل بزرگ دیگر قرار گرفتن اغلب این مخروبه ها در بافت های قدیم زیر نظر اداره میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری است که با هر نوع تخریب یا دست بردن در آن ها مشکلات خاص خود از جمله عدم صدور مجوز توسط این اداره و نهادهای ذی ربط را ناشی شده است به طوری که در جدیدترین مورد تخریب کامل مخروبه چاپخانه قدیمی در مرکز شهر نطنز توسط شهرداری به منظور گسترش و توسعه فضای بازار روز (پنج شنبه بازار) عامل تنش بین اداره میراث فرهنگی و شهرداری این شهر و توقف این طرح شده است.

علاوه بر مانع بودن مخروبه ها بر سر راه توسعه خیابان ها، کوچه ها و عریض کردن آن ها در شهر نطنز خطرات ناشی از تخریب های روز افزون، خود معضل دیگری ست.

قرار داشتن این شهر در مسیر وزش بادها و طوفان های شدید و گاه بی سابقه که به تخریب و شکسته شدن درختان ، بناها و …می انجامد امروز خطر سقوط یا ریزش بخش هایی از این خرابه های متعدد در نقاط مسکونی و غیر مسکونی شهر را بیش از پیش یادآور می شود؛ موضوعی که اگر حادث شود شاید عده ای را دچار خسارت جدی و حتی جبران ناپذیر کند.

همچنین از لحاظ گردشگری وجود این خرابه ها با ایجاد جلوه های نامطلوب بصری در شهری که مقصد ده ها گردشگر داخلی و خارجی است و طرح های بسیاری برای توسعه گردشگری و جذب توریست در آن مطرح است تصویر خوبی را پیش روی گردشگران به نمایش نمی گذارد.

از لحاظ امنیت و بهداشت و بحث های مرتبط با آن از لحاظ تبدیل شدن این مخروبه ها به محل اجتماع معتادین و حتی حیوانات وحشی درست در مناطق دارای سکنه و محل زیست و رفت و آمد مردم، خود هشداری بزرگ برای مسئولان ذی ربط  محسوب می شود.

به عنوان مثال محل برپایی بازار روز نطنز درست در کنار مخروبه چاپخانه مذکور است و بافت قدیمی و تخریب شده یا به بیان دیگر زباله دان حمام خورشید نیز درست در محل بافت ارزشمند مسجد جامع نطنز با اوضاع توصیف شده به حال خود رها شده است.

به نظر می رسد نخستین مسئله ای که باید در رسیدگی به این مخروبه ها مد نظر مسئولان امر قرار گیرد تبیین و تعیین محدوده و تعریف درستی از آثار تاریخی ارزشمند و بی ارزش است؛ چنان که به طور حتم نه بودجه کافی برای بازسازی و نگهداری صحیح از تمامی این آثار در اختیار اداراتی چون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر موجود است و نه اصولا هر بنایی به صرف قرار گرفتن در بافت قدیمی یک شهر یا داشتن قدمت در بین آثار باستانی یا فرهنگی سزاوار توجه محسوب می شود.

در پی تبیین و شفاف سازی این بحث، مذاکره و هماهنگی با صاحبان و وراث برخی از بناهای مستعمل و قابل و واجب التخریب از وظایف اداره میراث فرهنگی و شهرداری است که باید نهایت همت خود را برای شناسایی و سپس توجیه اذهان صاحبان یا وراث این بناهای پوسیده به کار گیرند.

به هر روی سهل انگاری و رها سازی مخروبه ها به حال خود و به شکل موجود در شهر نطنز از هیچ نظر مفید نبوده و چه بسا زنگ خطری برای آینده است، زنگ خطری که به نظر صدای آن در حوزه های پیشگیری از آسیب های اجتماعی و همچنین بهداشت های محیطی بم تر از دیگر حوزه ها بوده و توجه ویژه تر و اقدام سریع تر مسوولان نسبت به اصلاح آن را می طلبد.

در ادامه تصاویری از بافت های قدیمی شهر نطنز را مشاهده می کنید.