امامی كه سراسر زندگی‌اش نور بود

به گزارش بلاغ، امام محمد باقر علیه السلام ـ پنجمین اختر فروزان آسمان امامت و هفتمین گوهر عرش عصمت است. او شكافنده و تبیین كننده علوم اسلامی است.

امامی كه سراسر زندگی اش نور بود و همه لحظات عمر با بركتش، در راه ارشاد و هدایت انسان ها صرف شد.

امامی كه از زمینه سازی های پدرش امام سجادعلیه السلام در راستای معرفی مكتب تشیع، و مبارزه با طاغوت ها، بهره برداری بسیار كرد، و با تربیت شاگردان برجسته، و تبیین فقه ناب اسلام و اهل بیت ـ علیه السلام ـ بزرگ ترین قدم را برای شناسایی تشیع و مكتب اهل بیت ـ علیه السلام ـ برداشت.

او در سن چهار سالگی در كربلا و ماجرای عاشورای حسینی حضور داشت، و در سفر كوفه و شام، همراه پدر، همه ماجراها را می دید، و براساس فرهنگ عاشورا تربیت شد.

او تجسمی از ارزش های والای انسانی و كمالات اخلاقی بود و همه لحظه های زندگی درخشانش، درس های بزرگ انسانی را الهام می بخشید.

بی شك، آشنایی با سیره علمی، تربیتی، سیاسی و اخلاقی آن امام همام راهنمای خوبی برای ما در مسیر پر پیچ و خم زندگی است.

سیره علمی امام باقر (ع)

زندگی امام باقرعلیه السلام مصادف با دوران پر تلاطم زوال بنی امیه بوده است، اما به دلیل شرایط خاص آن زمان ایشان از نظر سیاسی در انزوا بودند و اعتراض های او، با این كه در این راه تا سر حد شهادت حركت كرد، به صورت یك نهضت سیاسی همه جانبه برای سرنگونی رژیم بنی امیه نیانجامید.

او دریافته بود فرهنگ تشیع در انزوا قرار دارد؛ از این رو لازم بود به یك انقلاب وسیع فرهنگی دست بزند و با تشكیل حوزه علمیه و تربیت شاگردان برجسته، فقه آل محمد ـ صلی الله علیه وآله ـ و خط فكری تشیع را آشكار كند.

بر همین اساس امام باقرعلیه السلام زمینه سازی بسیار عمیق و خوبی در این راستا نمود و پس از ایشان، فرزند برومندش امام صادق ـ علیه السلام ـ با تشكیل حوزه علمیه با چهار هزار نفر شاگرد، آن را به ثمر رسانید و یك دانشگاه عظیم اسلامی در تاریخ اسلام آشكار و ماندگار شد.

بنابراین، می توان گفت؛ امام باقر ـ علیه السلام ـ مؤسس و بنیانگذار حوزه علمیه شیعه و نهضت فرهنگی انقلاب فرهنگی تشیع بود.

حكومت و سیاست در سیره امام باقر(ع)

با وجود تمام سخت گیری های بنی امیه، امام باقرعلیه السلام به تبیین معارف اهل بیت علیه السلام می پرداخت و از تبیین جایگاه امامت و ولایت در اسلام كه به معنای زعامت و تصدی امر است، دست بر نمی داشت.

زراره، یكی از اصحاب امام باقرعلیه السلام حدیثی را از ایشان روایت می كند كه امام علیه السلام در تشریح مبانی اسلام فرموده است:
« بنی الاسلام علی خمسة اشیاء، علی الصلوة و الزكاة و الحج و الصوم و الولایه.
اسلام بر پنج چیز استوار است، برنماز و زكات حج و روزه و ولایت (رهبری اسلامی) »

زراره می گوید: عرض كردم كدام یك از این مبانی برتر است؟
حضرت فرمود: الوِلایَةُ اَفْضَل؛ لِاَنَّها مِفْتاحُهُنَّ. وَالوالیُ هُوَ الدَّلیلُ عَلَیهِنَّ ؛ ولایت و رهبری برتر است. زیرا كلید و راهگشای مبانی دیگر است و این رهبر؛ راهنمای مبانی دیگر است.

با این وجود امام باقرعلیه السلام به تبعیت از جد بزرگوارش امام علی ـ علیه السلام ـ هر جا كه احساس می كرد، كیان كشور اسلامی و آبروی اسلام در خطر است، خلفا را از راهنمایی و ارشاد های خود محروم نمی كرد.

سیره عملی امام باقر(ع)

زندگی امامان معصوم علیه السلام، همواره الگوی شیعیان در زندگی است. و در حقیقت آن گونه كه از قول معصوم ـ علیه السلام ـ بر می آید عمل به گفتار و تبعیت از كردار ایشان، به نوعی بیانگر میزان دوستی و نشانگر محبت به ایشان باشد.

در زیر به دو نمونه از سیره عملی امام باقر ـ علیه السلام ـ اشاره می شود:

1ـ حلم امام

مردی مسیحی از روی كینه ای كه با امام علیه السلام داشت كلمه باقر را به بقر تغییر داد و به آن حضرت گفت: انت بقر. امام علیه السلام بدون آن كه از خود ناراحتی نشان داده و اظهار عصبانیت كند با كمال سادگی فرمود: نه من بقر نیستم، من باقرم.
مسیحی گفت: تو پسر زنی هستی كه آشپز بود امام فرمود: «شغلش این بود، عارو ننگی محسوب نمی شود.

مسیحی گفت: مادرت سیاه وبی شرم وبد زبان بود. امام فرمود: اگر این نسبت ها را كه به مادرم می دهی راست است خدا او را بیامرزد و از گناهانش بگذرد و اگر دروغ است از گناه تو بگذرد كه دروغ و افترا بستی.

مشاهده این همه حلم از مردی كه قادر بود همه گونه موجبات آزار یك مرد خارج از دین اسلام را فراهم آورد كافی بود كه انقلابی در روحیه مرد مسیحی ایجاد نماید و او را به سوی اسام بكشاند. اما ب مرد مسیحی بعد مسلمان شد.

2 ـ زحمت در طلب رزق

در گرمای شدید تابستان محمدبن منكدر كه خود را از زهاد و عباد و تارك دنیا می دانست امام را در حال خستگی شدید در انجام كاری می بیند گمان می كند امام خود را برای طلب دنیا این گونه به زحمت انداخته، لذا به نصیحت می پردازد و می گوید آیا سزاوار است مرد شریفی مثل شما در این گرمای طاقت فرسا در طلب دنیا بیرون بیاید، اگر خدای نخواسته در این حال مرگ شما را فرا رسد چه وضعی برای شما پدید خواهد آمد؟

شایسته نیست شما به دنبال دنیا بروید و خود را به رنج و زحمت بیندازید.
امام علیه السلام فرمودند: اگر مرگ من در همین حال برسد و من بمیرم، در حال عبادت و انجام وظیفه از دنیا رفته ام، زیرا این كار، عین طاعت و بندگی خدا است.

تو خیال كرده ای كه عبادت منحصر به ذكر و نماز و دعاست من زندگی و خرج دارم اگر كار نكنم باید دست حاجت به سوی تو و امثال تو دراز كنم.

من در طلب رزق می روم تا احتیاج خود را از دیگران سلب كنم. وقتی باید از رسیدن مرگ هراسان باشم كه در حال معصیت و خلافكاری و تخلف از فرمان الهی باشم نه در چنین حالی كه در حال اطاعت امر حق هستم و او مرا موظف كرده بار دوش دیگران نباشم و رزق خود را خودم تحصیل كنم.

زاهد گفت عجب اشتباهی كرده بودم. اكنون متوجه شدم كه من روش غلطی را می پیموده ام و احتیاج كاملی به نصیحت داشته ام.

سیره اخلاقی امام باقر(ع)

روایات بسیاری از ائمه اطهار و رسول اكرم تصریح می كنند كه اخلاق نیكو بخش عمده ایی از دینداری است. و حتی نبی مكرم اسلام(ص)، در حدیثی یادآوری كرده اند كه ایشان برای تكمیل مكارم اخلاقی مبعوث شده اند.

اخلاق نیكو در كنار ایمان به خداوند و روز حساب ، اقامه نماز، پرداخت زكات و انفاق مال در راه خدا و شكیبایی در مصایب از صفات برجسته نیكوكاران، راستگویان و پرهیزگاران است.

جامعه اسلامی آنگاه بر راه درست گام برمیدارد و آن زمان شایسته این صفت( اسلامی) خواهد بود كه بیش از همیشه بر طریق اخلاق انسانی گام بردارد؛ چون موازین اخلاقی برای فرد همچون قوانین برای جامعه است. جامعه بی قانون با انسان بی اخلاق برابر است. هر دو برآشفته ، غیرقابل اعتماد و راكد اند و هر دو رو به سوی قهقرا خواهند رفت.

بهتر آن است با توجه به روزهایی چنین خوش كه شادی را از میلاد امام محمد باقر به عاریت گرفته است، به این اصل اساسی در سخنان عالم خاندان علم و امامت امام محمد باقرعلیه السلام بپردازیم.

نیكوگفتاری با دیگران

بهترین چیزی را كه دوست دارید درباره شما بگویند ، درباره مردم بگویید.
امام محمد باقر ـ علیه السلام ـ پنج نكته را سفارش فرموده اند:
اگر مورد ستم واقع شدی ستم مكن.
اگر به تو خیانت كردند خیانت مكن.
اگر تكذیبت كردند خشمگین مشو.
اگر مدحت كنند شاد مشو.
اگر نكوهشت كنند بی تابی مكن.

این نكات را نه تنها شكیبایی كه استقامت بزرگ می توان نامید. مردمی كه در مناسبات متقابل با یكدیگر این موارد را رعایت كند: حقوق دیگران را مانند حقوق خود محترم داشته بر آن دل بسوزانند، فروتنی را پیشه خویش ساخته از غرور و جدال بپرهیزند و دركنار این سه شكیبایی به خرج دهند مطمئناً درِ دنیایی زیبا و جامعه ای سالم را به روی خویش خواهند گشود و پس از آن ما ناظر مشاجره و برخوردهای رانندگان درخیابان ها، مردم در صف ارزاق و دیگر صحنه های دل آزار نخواهیم بود.

امید است با بهره گیری از سیره این امام همام در همه مراحل زندگی، یك زندگی سالم، همراه با روشن بینی و بصیرت بنا كنیم. و با زمینه سازی و انتظار ظهور حجت راه را برای تشكیل حكومت عدل الهی هموار سازیم.

انتهای پیام/