پیش بینی درباره زلزله به حالتی چون: شدت آن، مکان زلزله و بازه زمانی که زلزله در حال رخ دادن است، بستگی دارد. به طور معمول پیش بینی زلزله بر سه نوع است. پیش بینی طولانی مدت، متوسط و کوتاه مدت. پیش بینی‌های طولانی مدت بر می‌گردد به زلزله هایی که در سال‌های قبل به وقوع پیوسته است. پیش بینی‌های میان مدت به آن دست از زلزله‌هایی گفته می‌شود که در طول یک ماه و یا کمتر از یک سال به وقوع پیوسته است اما پیش بینی زلزله‌های کوتاه مدت به چند ساعت و یا چند روز بستگی دارد.
پیش بینی زلزله‌ها در کوتاه مدت و زمان متوسط می‌تواند به نفع ما باشد. زیرا چنین پیشگویی‌هایی می‌توانند از یک فاجعه بزرگ جانی پیشگیری کنند. دانشمندان معتقدند که می‌توان پیش بینی زمین لرزه‌های بزرگ را با نظارت بر لرزه‌های ناشی از زمین لرزه‌های طبیعی، انفجارهای معدن، آزمایشات هسته‌ای و غیره پیش بینی کرد. با این تفاسیر هیچ روش بی‌عیب و نقصی برای پیش بینی زلزله در طول تاریخ ایجاد نشده است. اکثر روش‌ها و مدل‌ها بسیار علمی و پیچیده بوده و تنها چند روش ساده است که می‌توان تا حدودی از آن‌ها برای پیش بینی زلزله استفاده کرد که در ادامه این مطلب به آن‌ها می‌پردازیم.
۱. افزایش رفتار غیر معمول در حیوانات پیش از وقوع زلزله
این واقعیت که حیوانات دارای ادراکی هستند که می توانند برخی حوادث را پیش بینی کنند، کاملا درست است. همانطور که می دانید برخی از گونه های جانداران از نظر بویایی، شنوایی و بینایی توانایی بسیار بالاتری از ما انسان ها دارند از این رو پیش از آنکه ما موردی را مشاهده کنیم و یا صدایی را بشنویم حیوانات عکس العمل نشان می دهند، و این امر می‌تواند زنگ هشداری برای آماده باش ما برای رویایرویی با زلزله باشد. رفتار غیر معمول حیوانات قبل ازوقوع زمین لرزه در استان لیائونینگ چین، در 4 فوریه سال 1975 به طور موفقیت آمیزی پیش بینی شد. گرچه مطالعاتی که در مورد میزان رادون موجود در آب خیلی بیشتر از مطالعه در باره رفتار حیوانات قبل از وقوع زلزله صورت گرفته است. اما رفتار غیر عادی حیوانات در صبح 4 فوریه سال 1975، باعث شد تا هشدار همگانی صورت گرفت. درست پس از شش ساعت از رفتار غیر عادی حیوانات لزلزه شدیدی به بزرگی، 7.3 این شهر کشور چین را لرزان که خوشبختانه با توجه به آمادگی مردم برای رویارویی با زلزله تقریبا تمام ساکنین ساکن آن نجات یافتند.
چینی ها به عنوان پیشگامان در شناخت رفتار غیر معمول حیوانات پیش از وقوع زلزله هستند، آن ها رفتار حیوانات را به عنوان شاخص مهمی در نظر می گیرند. این گونه پیش بینی دردر زمین لرزه هچانگ 1975 به کمک شان آمد.
نظریه چینی ها درباره رفتار غیر معمول حیوانات پیش از زلزله در جلسه بین دولتی که در فوریه سال 1976 در یونسکو، پاریس برگزار شد باعث شد. این علم از توجه بیشتری در بین دانشمندان برخوردار شود.
با این حال رفتار غیر عادی حیوانات در گوشه گوشه جهان قابل مشاهده است به طور مثال موش های صحرایی به طور عادی در یک رستوران در شهر ناگویا ژاپن مشاهده می شد. که ناگهان در شب قبل از زلزله در سال 1891، ناپدید شدند. البته چنین رفتاری از موش ها در دیگر نقاط جهان نیز مشاهده شده است.
در سال 1835 سگ ها از شهر تالکاوانو شیلی قبل از وقوع زلزله از شهر گریختند. و همچنین دسته پرندگان قبل از زمین لرزه های شیلی در سال های 1822 و 1835 در داخل کشور به پرواز در آمدند. یک مورد مشابه از رفتار غیر معمول حیوانات می توان به رفتار غیر معمول و استرس زای میمون ها چند ساعت قبل از زلزله Managua 1972 در نیکاراگوئه اشاره کرد. گزارشات بسیار زیادی از رفتارهای غیر معمول حیوانات قبل از وقوع زمین لرزه اشاره شده است. که همه آن ها نشان گر این موضوع هستند که آن‌ها وقوع زمین لرزه را پیش از ما درک می کنند و این موضوع می تواند یک روش موثر برای فرار از زیر آوار ماند از حوادثی چون زمین لرزه باشد همان طور که می دانید ثانیه ها در هنگام بروز زلزله نقش بسیار پر رنگ و حیاتی را برای ما بازی می کنند.
تحقیق گسترده در سراسر جهان در مورد رفتار غیر معمول حیوانات در رابطه با پیش بینی پیش از وقوع زلزله انجام شده است. چین و ژاپن در این زمینه از پیشگام هستند. ایالات متحده نیزعلاقه شدیدی درباره رفتار غیرمعمول حیوانات پیش از وقوع زمین لرزه را در دستور کار دارند.
موسسه تحقیقات استنفورد، کالیفرنیا، مطالعه ای در این باره انجام داده اند که در آن لیست 70 گونه از حیوان را که می توانند در پیش بینی وقوع زلزله به کمک مان باییند را جمع آوری کرده اند که از بین آن ها مهمترین شان را می توان به سوسک ها، کلاغ ها، سگ ها، الاغ ها، اردک ها، مرغ ها، قورباغه‌ها، غازها، بزها، اسب ها، موش ها، میمون ها، خوک ها، کبوتر ها، موش های صحرایی، گوسفند، سنجاب ها، قوها و مارها اشاره کرد که با توجه به رفتار آن می توان وقوع زلزله را حدس زد. در ادامه با برخی رفتار های حیوانات که پیش از وقوع زمین لرزه به نحوی به ما هشدار وقوع زمین لرزه را می دهند اشاره می کنیم.
- مدت زمان بروز زمین لرزه پس از هشدار حیوانات می تواند از چند ساعت تا چند روز متغیر باشد. اما معمولا رفتار غیر عادی آن‌ها 2 الی 3 ساعت قبل از زلزله به اوج خود می رسد. بطور معمول رفتارهای غیر عادی حیوانات 24 ساعت قبل از وقوع زمین لرزه است.
- رفتارهای غیر عادی حیوانات معمولا در مکان هایی است که با مرکز زلزله در زیر زمین کمترین فاصله را دارد.
- معمولا رفتار غیر عادی حیوانات در زلزله هایی بالاتر از 5 ریشتر بروز می کند.
- هر چقدر میزان بزرگی یک زلزله بیشتر باشد عکس العمل حیوانات بیشتر خواهد بود.
۲. تغییر غلظت مواد شیمایی موجود در آب‌های زیر زمینی
چند روز قبل از وقوع زمین لرزه در ازبکستان ترکیب های شیمایی آب های زیر زمین در این کشور دست خوش تغییرات ناگهانی شدند در ادامه با این مشاهدات آشنا می شویم. به طور معمول در غلظت آب های زیر زمینی از نظر مواد شیمیایی ترکیب شده در آن تغییری صورت نمی گیرد مگر آنکه چیزی باعث تغییر این ترکیب شود که زمین لرزه می تواند بخشی از این نوع تغییرات باشد.
2 الی 8 روز پیش از وقوع زمین لرزه در ازبکستان غلظت مواد معدنی موجود در آب تغییرات فاحشی از خود نشان دادند. همچنین تغیرات در میزان منابع آب زیر زمینی و تغییر محسوس دمای آن در این دوره، پیش از زلزله مشاهده شد. معمولا چنین تغییراتی پیش از وقوع یک زمین لرزه بزرگ رخ می دهند.
۳. تغییر در غلظت گازها و مواد معدنی ترکیب شده با آب های زیر زمینی
همچنین در یک مورد شبیه به زلزله در هندوستان کارشناسان با جمع آوری اطلاعات از آب های زیر زمینی در پیش و پس از زلزله دریافتند که مقدار غلظت مواد معدنی و گازه در آب زیر زمینی کاملا قابل تشخیص بود.
۴. تغییر دما در آب و یا هوا
به نظر می رسد رابطه ای بین زمین لرزه و تغییر دما ی محیط وجود دارد. در پاره ای از اوقات تغییر دمای بین 10 الی 15 درجه سانتی گراد پیش از زلزله مشاهده شده است، همچنین این تغییر دما در Lunglin در چین (1976) و Przhevalsk در روسیه (1970) گزارش شده است. البته فاصله تغییر دما در 10 الی 30 کیلومتری محل وقوع زلزله و در 42 تا 72 روز پیش از زلزله بوده است.
۵. تغییر در سطح آب
تغییرات شدیدی در سطح آب در چندین چاه پیش از یک زلزله بزرگ رخ داده است. چند روز قبل از زلزله نانکی در ژاپن (1946) میزان آب چاه ها کاهش چشمگیری یافت. و همچنین افزایش سطح آب بین 3 الی 15 سانتیمتر پیش از وقوع زلزله های Lunglin (چین) و Przhevalsk (روسیه) نیز گزارش شده است. به همین ترتیب، سطح آب چند ساعت قبل از زلزله در Meckering استرالیا در (1968)، 3 سانتی متر افزایش یافته بود. در چین، افزایش سطح آب در چاه پیش از وقوع زلزله‌های Haicheng (1975)، Tangshan (1976)، Liuquiao و Shanyin (1979) نیز مشاهده شد. تشخیص اینکه آب منطقه و یا چاهی کاهش و یا افزایش یافته است بدون نسب وسایل اندازه گیری تقریبا غیر ممکن است چرا که تا منطقه و یا چاهی را برای این منظور هر روز مورد مطالعه قرار ندهند نمی تواند به چنین مشکلی پی برد.
۶. غلظت گاز رادون در آب
گاز رادون یک نوع گاز رادیو اکتیو است که قبل از وقع زمین لرزه در توده های سنگنی تخلیه می شود و می تواند با تشخیص آن پی به یک زمین لرزه برد. وقتی رادون در آب چاه مخلوط شود غلظت رادون موجود رد آن را به میزان قابل توجه ای بالا می برد. چنین افزایشی در تاشکند در سال 1972 گزارش شده است که در آن افزایش غلظت از 15 تا 200 درصد در حدود 3 تا 13 روز قبل از زلزله دیده شده و ثبت شده بود. موارد مشابهی همچون در چین، 50 و 70 درصد افزایش غلظت رادون به ترتیب 18 و 6 روز قبل از زلزله تانگشان (1976) و لووو (1973) نیز مشاهده شد.
۷. تغییر فشار در چاه‌های نفت
در مقیاس بزرگ نوسانات جریان نفت از چاه های نفت قبل از زمین لرزه ها در قفقاز شمالی (اروپا) و چین گزارش شده است. این زلزله هایی که در سال های 1971 و 1972 رخ داد، موجب افزایش جریان نفت قبل از وقوع آن شده است. چنین نوسانات در چاه های زیر زمینی کاملا قابل اندازه گیری است چرا که فشار در نقاط مختل دچار تغییرات اساسی می شود. پس با اندازه گیزی فشار درون چاه های نفت نیز می توان از وقوع زمین لرزه باخبر شد.
۸. با استفاده از برخی وسایل حساس لرزه نگاری
البته ابزارهای زیادی برای سنجش میزان زمین لرزه وجود دارد اما برخی ابزارها می توانند امواج حاصل از زمین لرزه ها را ثبت کنند. همان طور که می دانید وقتی لایه های زمین روی هم سر بخورند انرژی بسیار زیادی از آن ها خارج شده که در نتیجه زمین لرزه به وجود می آید. همانطور که می دانید امواج ها طول موج های متفاوتی دراند برخی امواج خیلی زودتر به سطح زمین می رسد بطور مثال پیش از آنکه لایه های زمین روی هم سر بخورد فعل و انعالاتی رخ می دهد تا این امر صورت گیرد در هنگام هیمن فعل و انفعالات اگر طول موج های خاص آن را دریافت کنیم به راحتی می توانیم زمین لرزه ای را پیش از وقوع تشخیص بدهیم. البته دانشمندان با توجه به گسل هایی که در لایه های زیر زمین وجود دارد می توانند تا حدودی زمان زمین لرزه و یا مکانی که بیشتر در معرض زمین لرزه است را پیش بینی کنند. بی شک در حال حاضر هشدار حیوانات می تواند یکی از بهترین و پیشرفته ترین هشدار ها پیش از وقوع زمین لرزه باشد.
منبع: yourarticlelibrary
