به گزارش
بلاغ، با پایان یافتن امتحانات دانشآموزان و شروع فصل تابستان، فصل اوقات فراغت دانشآموزان و دغدغهی والدین برای چگونگی پرکردن این تعطیلی سه ماهه آغاز میشود و اینکه برنامهریزی هدفمند و مفید برای دانشآموزان چیست و چگونه میتوان دانشآموز از این تعطیلات بهترین بهره را ببرد بسیار مهم است زیرا یک دانشآموز در طول مدت تحصیل خود، حدود چهارسال از عمر خود را در فراغت به سر میبرد، بنابراین نمیتوان به سادگی از کنار مسئله اوقات فراغت گذشت، زیرا تحقیقات بسیاری از محققان ثابت کرده است که پرکردن ساعات بعد از مدرسه به روشی هدفمند و منظم، از بروز ناهنجاریهای اجتماعی در دانشآموزان پیشگیری میکند.
اوقات فراغت واژه اوقات فراغت از دو کلمه اوقات و فراغت تشکیل شده که اوقات در لغت جمع وقت یعنی هنگامها، روزگارها و ساعات تعریف شده است.در زبان فارسی، فراغت در لغت به معنی آسودگی و آسایش است و معمولاً در مقابل اشتغالها و درگیريهاي روزمره که نوعاً موجب خستگی میشوند به کار میرود.
اوقات فراغت براي افراد مختلف، معانی گوناگونی دارد. برخی بر این باور هستند که اوقات فراغت مدت زمانی است که پس از انجام کار یا انجام وظایف و مسئولیتها باقی میماند و گروهی دیگر اوقات فراغت را موقعیتی براي آرمیدن و جبران خستگی کار و نو دارویی براي گریز از فشارها، تنشها و رهایی از بارسنگین زندگی مدرن به شمار میرود.
اوقات فراغتی خستهکننده با کلاسهای درسی مبینا احمدی دانشآموز 14 ساله نوشهری با بیان اینکه بیشتر اوقات فراغت خود را به بازیهای رایانهای مشغول است، گفت: پدر و مادرم هر دو کارمند هستند و در تعطیلات تابستان هم سرکار میروند و عملاً من و برادر کوچکترم بیشتر اوقات در سه ماه تابستان در خانه تنها هستیم و بیشتر بازیهای رایانهای، موبایلی و اینترنتگردی انجام میدهیم.
وی افزود: در تعطیلات تابستان به کلاسهای آموزشی درسهای سال آینده نظیر ریاضی، فیزیک و زبان میروم که خیلی خستهکننده است و جذابیتی ندارد.
احمدی میگوید اگر اجبار والدین نبود ترجیح میدادم به جای شرکت در کلاسهای درسی به کلاسهای ورزشی بروم و یا بیشتر با خانواده به مسافرت برویم.
توجه به اوقات فراغت عاملی برای رشد خلاقیت دانشآموزان در آیندهعلیرضا جعفری کارشناس ارشد مدیریت و برنامهریزی آموزشی با اشاره به فصل تابستان و اهمیت توجه به اوقات فراغت دانشآموزان در این فصل، اظهار کرد: توجه به چگونگی گذراندن اوقات فراغت دانشآموزان میتواند منجر به رشد و شکوفایی خلاقیت این آیندهسازان کشور شود.
وی متذکر شد: با متنوعبودن آموزشها در ایام اوقات فراغت دانشآموزان میتواند کارآفرینی را از سنین پایین به کودکان آموزش داد تا با یادگیری مهارتهای لازم در زمانی که به سن کار رسیدند ضمن ایجاد کارآفرینی برای خود برای دیگران نیز زمینه اشتغالزایی را فراهم کنند.
جعفری یادآور شد: در تابستان که دانشآموزان از فضای مدرسه فاصله میگیرند میتوان با برنامههای متنوع ورزشی، فرهنگی و آموزشی زمینه پرکردن اوقات فراغت دانشآموزان را فراهم کرد که در این میان نقش وزارت آموزش و پرورش به عنوان متولی اصلی تدوین برنامه اوقات فراغت بسیار مهم است.
وی بیان کرد: با توجه به اهمیت اوقات فراغت برای سنین نوجوان جامعه، باید اقدام جدی و عملی در سراسر کشور برای ایام اوقات فراغت دانشآموزان صورت گیرد و این امر زمانی محقق میشود که همه دستگاههای متولی با هم همفکری داشته باشند.
نگاه عدالتمحورانه دولت به اقشار کمدرآمدرقیه موسوی که مادری خانهدار و دارای سه فرزند دختر است، با اشاره به اینکه مدارس میتوانند نقش مهمی در پرکردن اوقات فراغت دانشآموزان داشته باشند، گفت: اگر در طول تابستان مدارس کلاسهای هنری، ورزشی، آموزشی و اردوهای دستجمعی برگزار کنند، علاوه بر اینکه دانشآموزان در کارهای گروهی با همسالان خود شرکت میکنند والدین نیز با اطمینان بیشتری فرزندان خود را به این کلاسها میفرستند.
وی میگوید: دولت و مسئولین آموزش و پرورش باید باتوجه به روحیه بچهها، به گونهای برای تابستان آنها برنامهریزی کنند که آنها با انگیزه و رغبت در کلاسها شرکت کنند و از حضور در کلاس احساس خستگی نکنند.
موسوی با انتقاد از از هزینهبر بودن کلاسهای خصوصی، میگوید: هزینههای برخی کلاسهای خصوصی بسیار بالا است و تنها مختص به افراد با درآمد بالا است و خانوادههایی که از نظر وضعیت اقتصادی در وضعیت خوبی نیستند نمیتوانند فرزندان خود را برای اوقات فراغت به این کلاسها بفرستند.
وی تاکید کرد: نیاز است تا دولت در راستای عدالتمحوری حرکت کرده و به دهکهای پایین جامعه توجه ویژهای داشته باشد.
این مادر خانهدار نقش سازمانها و دستگاههای مهم را در این امر بسیار مهم توصیف کرد و ادامه داد: نهادهای مرتبط باید برای هدفمندکردن و غنیسازی اوقات فراغت دانشآموزان کمک کنند و تنوع بیشتر در برنامهها ایجاد کنند.
وی با توجه به اهمیت پرکردن اوقات فراغت دانشآموزان در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، خاطرنشان کرد: میتوان با پركردن اوقات فراغت، دانشآموزان مستعد را شناسایی و انگیزه آنها را تقویت كرد.
توسعه میادین و سالنهای ورزشی/ بیتوجهی دستگاههای دولتی و عمومی به مقوله اوقات فراغتالهام رستمی از کارشناسان ارشد تربیت بدنی و علوم ورزشی با بیان اینکه ورزش میتواند یکی از اولویتهای نوجوانان و جوانان برای پرکردن اوقات فراغت باشد، خاطرنشان کرد: توسعه میادین و سالنهای ورزشی برای جذب قشر جوان جامعه به ورزش موثر است.
وی افزود: برگزاری اردوهای مختلف ورزشی در مدارس و ایجاد رقابتهای سازنده عاملی برای کاهش بسیاری از آسیبهای اجتماعی نظیر معضل اعتیاد میشود که در بین قشر جوان جامعه افزایش یافته است.
این کارشناس ارشد تربیت بدنی و علوم ورزشی گفت: تربيت بدنی و ورزش علاوه بر حفظ تندرستی در افراد، آنها را برای اهداف مشترک آماده میسازد و در زمینه پیشرفت فرد را هم فراهم میسازد.
رستمی یادآور شد: برخی از بازیها برای دانشآموزان در یادگیری مهارتهای رفتاری کمک میکند و میتواند به عنوان یک وسیله کمککننده در تربیت فرزندان باشد و به رشد شخصیت و گسترش و تبادل آگاهی را در آنها ایجاد کند.
وی با بیان اینکه ورزش بهترین راه برای جلوگیری از افسردگی و خمودگی در سنین جوان جامعه است، گفت: متخصصان و کارشناسان بر این باور هستند که اصول تربیتی از طریق حرکت بدنی سریعتر القا میشود و جوانان در این زمینه اثرپذیری بیشتری دارند و این جز در سایه برنامهریزی دقیق و حسابشده از سوی نهادهای مرتبط بدست نمیآید.
کارشناس ارشد تربیت بدنی با تاکید بر اهمیت سازمانها و دستگاهها در زمینه اوقات فراغت، تصریح کرد: در کشور ایران بیش از دستگاه دولتی و عمومی در برنامهریزیهای اوقات فراغت نقش دارند درحالیکه بیشتر دستگاهها به این امر بیتوجه هستند.
توجه به علائق فرزندان در برنامه اوقات فراغت علی صادق کوهستانی کارشناس علوم تربیتی و روانشناس بر ضرورت غنیسازی اوقات فراغت تاکید کرد و گفت: شرکت در برنامههای تفریحی و سرگرمی برای دانشآموزان در ایام تعطیلات موجب تحرک، ارتقاء روابط اجتماعی و پیشگیری از افسردگی در دانشآموزان میشود.
وی اظهار کرد: اگر والدین در انتخاب نوع تفریحات و کلاسهای آموزشی برای فرزندانشان دقت کنند این خود عاملی برای شناسایی تواناییها و زمینهساز پیشرفت در آینده و بالابردن آمادگی حسی- حرکتی و هماهنگیهای ذهنی در فرزندان میشود.
صادقی ادامه داد: والدین در انتخاب نوع گذران اوقات فراغت فرزندانشان به علائق آنها توجه کنند و در این کار اجبار و تحمیل نباشد و باید دقت کنند که تمام وقت فرزند خود را با کلاسها پرنکنند و به بازی و سرگرمی آنها هم اهمیت دهند.
وی تصریح کرد: فرزندانی که والدینشان آنها را وادار به شرکت در کلاسهای متعدد میکنند اینکار نه تنها لذتبخش نیست بلکه علاوه بر ایجاد تنفر از درس و مدرسه، از نظر علمی نیز برای آنها مفید نیست.
این روانشناس با بیان اینکه داشتن اوقات فراغت مفید برای فرزندان نیازمند برنامهریزی درست از سوی والدین است، گفت: اگر برنامهریزی صحیح اعم از آموزشی، ورزشی، فرهنگی و تفریحی برای فرزندان صورت گیرد و در این برنامهریزی به سلائق آنها توجه شود این کار موثر و مفید به فایده است.
کاهش آسیبهای اجتماعی با برنامهریزی اوقات فراغتکمیل نعیمایی کارشناس ارشد علوم تربیتی با اشاره به این موضوع که توجه به اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی موثر است، بیان کرد: غنیسازی اوقات فراغت بسیاری از ناهنجاریهای اجتماعی را کاهش میدهد زیرا تحقیقات محققان نشان داده است که وجود دوستان خارج از مدرسه و نداشتن مهارت و به طورکلی عدم برنامه مدون برای گذراندن اوقات فراغت از جمله عوامل ابتلا به آسیبهای اجتماعی است.
وی دوره نوجوانی و جوانی را بسیار مهم و حساس توصیف کرد و به نقش موثر والدین در گذر از دوران بلوغ اشاره کرد و گفت: اگر والدین برنامه درستی برای فرزندان خود تدوین نکنند و در این برنامه به نیازهای آنها توجه نکنند، مطمئناً کسانی که در کمین آنها هستند برای آنها برنامهریزی میکنند.
نعیمایی ادامه داد: در دوران تابستان آسیبهای اجتماعی نظیر دزدی، اعتیاد و ضرب و جرح افزایش مییابد و بدیهی است که این آسیبهای اجتماعی فرزندان را بیشتر درگیر میکند که لزوم برنامهریزی برای اوقات فراغت فرزندان از سوی والدین در این جا بیشتر احساس میشود.
وی اظهار کرد: نقش جامعه هم در پیشگیری از آسیبهای اجتماعی مهم است و نقش نهادها و سازمانهای فرهنگی، آموزش و پرورش، شهرداریها، کانونهای مذهبی و تربیتی و... به همراه نهاد خانواده مدیریت اوقات فراغت نوجوانان و جوانان و جلوگیری از گرفتارشدن آنها در دام آسیبهای اجتماعی تاثیر گذار است.
این کارشناس ارشد علوم تربیتی اضافه کرد: داشتن برنامه از پیش تعیینشده لذت فعالیت اوقات فراغت را افزایش و هدفمندی را به ارمغان میآورد؛ در این راستا سازمانها و نهادهای مسئول باید بر این الگو اقدام کرده و از نسخه پیچی بپرهیزند.
کلام آخراوقات فراغت از جمله زمانهای با ارزش زندگی یک فرد محسوب میشود، زیرا دانشآموزان در ایام تعطیلات با گذراندن اوقات فراغتی هدفمند و بابرنامه که با یادگیری مهارت نیز توأم باشد میتوانند تجربیات خوبی کسب کنند تا در آینده در مسیر زندگیشان و انتخابهایشان موثر باشد.
تحقیقات نشان داده است پر کردن ساعات بعد از مدرسه به روشی هدفمند و منظم، از بروز ناهنجاریهای اجتماعی به وسیله دانشآموزان پیشگیری میکند زیرا بروز بسیاری از آسیبهای اجتماعی در نوجوانان و جوانان در اثر بیبرنامگی است و برنامههای بعد از مدرسه باعث رشد مهارتهای اجتماعی و حفظ امنیت و اعتماد دانشآموزان نسبت به مدرسه میشود و میتواند در شکلگیری شخصیت و ابعاد فکری آنها در آینده مفید باشد.
بنابراین نیاز است تا همه نهادهای متولی اعم از وزارت آموزش و پرورش، مدارس، خانوادهها، سازمانها ، نهادها و کانونهای فرهنگی و تربیتی، شهرداریها، دارالقرآنها، مجتمعهای ورزشی دست دردست همیکدیگر برای غنیسازی اوقات فراغت دانشآموزان برنامهریزیهای هدفمند داشته باشند.