نماز، بر اثر داشتن اجزايي چون ركوع و سجود، تجسّمي از خضوع و خاكساري است و هر كسي حاضر به انجام آن نيست. ازاين‏رو در آيه فوق، امري بزرگ و سنگين معرّفي شده است. در جاي ديگر نيز آمده است: («كبر علي المشركين ما تدعوهم إليه»)[1]
تنها كساني مي ‏توانند به آساني آن را تحمّل كرده، آن را برپا دارند، از آن استعانت بجويند و به نتيجه برسند كه به امر عظيم‏ تر، يعني خشوع قلبي رسيده باشند. جنگ دروني و مبارزه با هواي نفس نيازمند خضوع و خاكساري دربرابر خداي بزرگ است.
خداي سبحان در جنگ با دشمن بيروني به ما فرمود: هرچه در توان داريد براي رويارويي با دشمن، سلاح فراهم سازيد و نيروي رزمي بسيج كنيد؛ («وأعدّوا لهم ما استطعتم من قوّة») [2] در جنگ دروني نيز مي ‏فرمايند: بايد خاشع و دل‏شكسته شويد تا بتوانيد بار سنگين نماز را بر دوش كشيد و همانند زميني كه با خشوع خود مي ‏تواند باران طبيعي را از آسمانِ مُلك جذب كند و در نتيجه، سرسبز و خرّم شود، شما نيز با خشوع دروني و با سلاح دعا و بكاء و با سرمايه اميد و رجا كه همه اين موارد در نماز جمع است، مي‏ توانيد از نماز كمك گيريد تا باران رحمت و مغفرت را از آسمان ملكوت، به زمينه تشنه خود سرازير كنيد.
خلاصه آن‏كه اولاً، در هر جنگي قدرت و عزم آهنين بر پيروزي بر دشمن لازم است. ثانياً، پيروزي در هر جنگي مشروط به خلوص و خضوع در برابر خداوند است. ثالثاً، سلاح جنگ بيرون آهن ستبر و سلاح جنگ درون آه رقيق است.

پي نوشت:

[1] شوري، 13.

[2] انفال، 60.

تفسير تسنيم، ج4، ص170-171.