مافیا‌ی قاچاق چوب؛ قاتلان خاموش جنگل‌های شمال/ جنگل‌بانان حافظان گمنام میراث زمین +تصاویر

به گزارش بلاغ، صیانت از جنگل‌ها و حفظ این ثروت ملی وظیفه طبیعی مردم و مسئولان است که گاهی به فراموشی سپرده می‌شود، چه دیواری کوتاه‌تر از درختان و مراتع طبیعی که هر کسی از سویی با بی‌مبالاتی، بی‌تدبیری و سهل‌انگاری آن را نابود می‌کند و صدای شنیده نمی‌شود و تنها شاید جنگل‌بانان و دوست‌داران واقعی طبیعت هستند که با صدای اره‌های درختان درد را احساس می‌کنند و دل‌شان از این حجم بی‌توجهی می‌لرزد.

به گفته کارشناسان، در دنیا و این عرض جغرافیایی مرغوب‌‌تر از جنگل‌های شمال ایران وجود ندارد، تنوع زیستی موجود در این جنگل‌ها چند برابر کل قاره اروپا است و گونه‌های گیاهانی که حتی در اروپا هم تولید نمی‌شود و نمی‌توانید درختانی به قطر و ارتفاع درختان جنگل‌های شمالی ایران دید، چرا که این درختان متعلق به دوران سوم زمین‌شناسی هستند، اما متاسفانه این میراث کهن سال‌ها است با بی‌توجهی و سهل‌انگاری، سرنوشت سوختن و نابودی را در پیش گرفته است.

در تاریخ بیهقی آمده که نزدیک به هزار سال قبل و در هنگام لشکرکشی سلطان مسعود غزنوی به تبرستان، جلگه‌ای میان ساری و آمل، جنگلی انبوه و هموار که تا کوه امتداد داشت دیده می‌شد و راه‌های آن به قدری باریک بود که فقط دو سه سوار می‌توانستند از کنار هم عبور کنند. همچنین راه بین آمل و ناتِل نزدیک نور فعلی پوشیده از جنگل و جوی و برکه بود.

از حدود 8 هزار گونه گیاهی ایران، در حدود هزار و 800 گونه در جنگل‌های شمال وجود دارد که معادل 5/22 درصد است و در حالی 160 گونه چوبی در شمال می‌روید که در تمام قاره اروپا فقط 40 گیاه چوبی وجود دارد.

مافیا‌ی قاچاق چوب قاتلان خاموش جنگل‌های شمال

خشکاندن مرداب‌ها و آبگیرها، خشکسالی، آفات، قاچاق چوب، چرای بی‌رویه دام، جنگل‌‌تراشی با هدف تصرف محدوده ‌‌تراشیده شده به عنوان زمین کشاورزی، تصرف غیرقانونی و پدیده زمین‌خواری، بهره‌برداری مفرط صنایع چوب و کاغذ بدون جایگزینی مناسب و قاچاق چوب ازعواملی است که جنگل‌های شمال را تهدید به مرگ می‌کند.

آنچه نگران کننده است رشد تخریب صعودی جنگل‌هاست، به گونه‌ای که مساحت جنگل‌های شمال کشور از 3 میلیون و 200 هزار هکتار به یک میلیون و 900 هزار هکتار کاهش پیدا کرده است.


شاید بتوان بخش مهمی ‌از علل تخریب جنگل‌ها را تغییر کاربری در این عرصه دانست که با وجود مشکلات اقتصادی، اجتماعی و نابسامانی‌های کلان در بخش‌های کشاورزی و صنعت به وجود آمده است؛ اما نبودن زیر ساخت‌های لازم برای حفاظت از جنگل، عدم توجه مسئولین به این سرمایه ملی و خلاء‌های قانونی جزو لاینفک و مهم نابودی جنگل‌ها به شمار می‌رود.

سالانه حداقل بین 2 هزار و 500 تا 3 هزار متر مکعب قاچاق در کشور از جنگل‌های شمال صورت می‌گیرد که شاید بزرگترین دلیل آن کمبود نیرو و امکانات لازم در جنگل‌بانی است که به مرگ این سرمایه ملی می‌انجامد.

نعمت کوهستانی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان آمل با بیان اهمیت جنگل‌ها و مراتع این شهرستان به‌عنوان ثروت ملی، خاطرنشان کرد: بخش اعظمی از جنگل‌ها ‌را جنگل‌های هیرکانی تشکیل می‌دهد که ارزش تجاری و صنعتی بالایی دارند؛ پهن برگ‌های مانند راش، افرا، ممرز، آزاد و گونه‌های سوزنی برگی چون سرخ‌دار که از جنگل‌های با ارزش دنیا هستند.

وی وسعت جنگل‌های آمل را 80 هزار هکتار برشمرد و اظهار کرد: بخشی از جنگل‌های بالادست این شهرستان را جنگل‌های مناطق نیمه‌خشک و ایران و تورانی تشکیل می‌دهد‌، مانند اورس که به عنوان گونه‌ای با ارزش تلقی می‌شود.

قاچاق 50 متر مکعب چوب در 7 ماه

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان آمل کمبود نیرو را یکی از مشکلات جنگل‌بانی عنوان کرد و افزود: با توجه به وجود وسعت و اهمیت منابع طبیعی در حال حاضر تعداد جنگ‌بانان این شهرستان که مستقیما در بخش حفاظت می‌باشد کمتر از 20 نفر است که این تعداد با استاندارد جهانی که تقریبا برای هر 5 هزار هکتار جنگل باید یک جنگل‌بان وجود داشته باشد، فاصله زیادی دارد.

وی بهره‌برداری غیرقانونی را یکی از مشکلات جنگل‌ها دانست و تصریح کرد: در طول 7 ماه گذشته بیش از 50 متر مکعب چوب قاچاق شده است و 50 خودرو حامل قاچاق توقیف شد.


کوهستانی فرهنگ‌سازی و مشارکت را برای حفظ جنگل‌ها ضروری خواند و افزود: به جهت نبود امکانات و کم بودن جنگل‌بان‌ها جامعه و مسئولین ذی‌ربط باید برای حفاظت جنگل‌ها تلاش کنند همانطور که تا به حال مشارکت مردم باعث کاهش بسیاری از تخلفات شده است.

وی آمل را معدن قاچاق چوب خواند و اذعان کرد: بیشترین کارگاه‌های چوب در آمل قرار دارد که بعضی از آنها غیرمجاز هستند و این باعث می‌شود که انبار قاچاق چوب از شهرهای دیگر استان هم باشد.

این مسئول کمبود نیروی را از مشکلات جنگل‌بانی دانست و خاطرنشان کرد: نبود نیروی مجرب و توانمند به اندازه نیاز، کمبود امکانات و تجهیزات مشکلات زیادی را ایجاد می‌کند که باعث می‌شود آنطور که باید این میراث ارزشمند محافظت نشود.

وی قاچاق را عاملی برای از بین رفتن جنگل‌ها خواند و بیان کرد: وجود دام مازاد، تعییر کاربری، تجاوز در بعضی عرصه‌های جنگلی، تعییر کاربری آن، وجود معادن غیرمجاز، آتش‌سوزی به‌صورت عمدی یا سهوی، وجود آفت و بیماری‌ها باعث از بین رفتن و مرگ این طلای با ارزش می‌شود.

کوهستانی به مواد 42 و 48 قانون حفاظت و بهره‌برداری از جنگل‌ها اشاره کرد و گفت: متخلفان در خصوص قطع، حمل و و جابه جایی چوب‌ها بدون مجوز برخورد خواهند شد.

داییه عزیزتر از مادر برای جنگل‌ها

محمدرضا عباس‌زاده‌، فرمانده یگان حفاظت منابع طبیعی شهرستان آمل با اشاره به 13 سال سابقه در جنگل‌بانی مناطق مختلف چون شاهزید و گرسنگ، اظهار کرد: جنگل‌بانان دیده نمی‌شوند و جامعه شناخت درستی از آنان ندارد با وجودی که مراتع 78 درصد خاک ایران را تشکیل داده‌اند، اما جامعه نسبت به منابع طبیعی و تخریب آن حساس نیست.


وی بزرگترین مشکل جنگل‌بانان را وابستگی به سازمان جهادکشاورزی خواند و خاطرنشان کرد: متولی سازمان مراتع و آب خیز داری سازمان جهادکشاورزی است و این استقلال نداشتن، زیر مجموعه بودن به نهادهای حاکمیتی دیگر باعث نواقصی می‌شود.

فرمانده یگان حفاظت از معایب وابستگی این سازمان عنوان کرد و افزود: نداشتن استقلال مالی، اعتبار ضعیف در حالی که وظایف زیادی داریم و در قانون آمده است که نیروها باید استخدامی‌باشند‌، اما مجبور به داشتن نیروهای پیمانی و موقت هستیم و با خطرناک‌‌ترین انسان‌ها باید روبه‌رو شویم.

وی به درک نکردن ماهیت جنگل‌بانی توسط ارگان‌های دولتی اشاره کرد و گفت: گمان می‌کنند که بانک زمین هستیم و منابع طبیعی زیادی داریم از هر سو و هر نهاد مجوز ساخت می‌خواهند که واقعا این حجم توقعات امکان‌پذیر نیست.

پشت پرده مافیای قاچاق چوب

عباس‌زاده با بیان پشت پرده‌های مافیای قاچاق چوب، گفت: عمدتا پشتیبان آنان اشرار منطقه هستند که به دلیل داشتن شغل کاذب، نپذیرفتن قواعد اجتماعی و نداشتن اطلاعات از مواهب این میراث ارزشمند تن به این کار می‌دهند.

وی بیشتر این قاچاقچیان را مسلح دانست و تصریح کرد: به دلیل قوانین سختی که برای حمل اسحله برای جنگل‌بانان گذاشته‌اند مجبور به نداشتن اسلحه هستیم در حالی که اینان برای منافع خود حاضر به کشتن جنگل‌بانان هستند.

این جنگل‌بان با تجربه از 300 کارگاه چوب‌بری در آمل گفت و اذعان کرد: حجم زیاد تقاضا در آمل باعث می‌شود که به قطب قاچاق چوب تبدیل شود به طوری که از شهرهای دیگر قاچاق به این منطقه حمل می‌شود.

وی به کشف 7 برابری قاچاق چوب اشاره کرد و گفت: در طول این چند ماه اخیر 50 درصد کاهش قطع درختان داشتیم با بسیج‌، سپاه و دادستان آمل و نور به جلسه پرداختیم و تا با همکاری آنان بهتر بتوانیم به کاهش قاچاق در منطقه بپردازیم.


عباس‌زاده از تلاش حداکثری جنگل‌بانان گفت و یادآور شد: تلاش‌های جنگل‌بانان شبانه‌روزی است و هیچ وقت آزاد نیستند، ساعت 12 شب در جنگل‌ها بلکه در شب متوالی در کمین هستند تا قاچاق چیان که اکثرشان حرفه‌ای و خطرناک هستند را شکار کنند، در طول 15 روز اخیر میانگین خوابم 4 ساعت بوده است.

وی گفت: 10 شب به صورت متوالی من و همکارانم در داخل ماشین با هزینه شخصی خوابیم تا کسانی که قاچاق را انجام می‌دادند را دستگیر کردیم.

نگهبان جنگل‌ها از شغلش به‌عنوان امانت‌داری میراث زمین عنوان کرد و افزود: این کار عشق می‌خواهد چرا که حقوق کمی‌ برای نگهبانان در نظر گرفته می‌شود و حق کشف که برایشان یک انرژی محسوب می‌شود هم وجود ندارد در حالی که با جان خود و دست‌های خالی با قاچاقچیان حرفه‌ای به مبارز می‌پردازند.

به گزارش بلاغ، مهم‌ترین عامل تضمین‌‌کننده حیات سالم انسان‌ها و پایداری محیط‌زیست جنگل‌ها هستند که نمی‌توان آنان را نادیده گرفت و باید بیشتر به آن توجه کرد چرا که حیات ما وابسته به این سبزپوشان مهربان دارد.

حفظ یک شاخه از این درختان مدیون زحمت‌های جنگل‌بانان است تقویت جنگل‌بان، محیط‌‌بان و یگان حفاظت باعث کاهش قاچاق و تخریب جنگل‌ها خواهد شد.

کمبود نیروهای حفاظتی و خلاءهای قانونی بی‌شماری که وجود دارد قاچاق را مسئله جدی قرار داده که نباید به این گونه برای مسئولان شهری عادی به نظر برسد و آن را نادیده قرار دهند.