بیش از نیم میلیارد نفر در جهان به دلیل نارسایی جسمی، حسی، ذهنی جزء معلولان به شمار میآیند که این آمار در ایران حدود 11 درصد از جمعیت کشور را تشکیل میدهد.
معلولان از موانع اجتماعی زیادی برخوردار هستند که برخی از آنها به دلیل محروم بودنشان از بسیاری تسهیلات رفاهی و اجتماعی و دلیل دیگر نگرش عوامانه و غیرکارشناسانه اجتماعی نسبت به آنان، از زندگی عادی و روابط اجتماعی محرومشان میسازد و این پیامدها برای زنان حادتر است.
معلولیت، واژهای است که بیشتر در ذهن ما به معنای یک نقص، مشکل یا ناتوانی معنی میشود اما نکته مورد اهمیت آن است که معلولیت محدودیت نیست و بسیاری از معلولان نیز توانستند این واقعیت را به اثبات برسانند. هلن کلر، ژان دومینیک بوبی، جان نش، کریستی براون، فریدا کالو، لودویگ ون بتهوون، ونسان ونگوگ، مارلا رانیان هرکدام به گونهای شگفتی آفریدند و از معروفترین آنها می توان به استفان هاوکینگ اشاره کرد، یکی از نابغههای عصر کنونی که 14 بار جایزههای علمی مراکز معتبر جهان را کسب کرده است.
فریادهای زیاد در دل سکوت معلولان
روز جهانی معلولان فرصت مغتنمی برای ارج نهادن به تجارب وتوانايیهای همنوعانی است که بامعلوليتهای گوناگون دست و پنجه نرم میکنند و شاید این روز بهانهای شود برای نگاه کردن به مشکلات و درد دلهای این قشر توانمند جامعه تا صدایشان شنیده شود. هرچند شاید نتوانند به راحتی صحبت کنند، اما از نگاه بیادعایشان فریادهای زیادی شنیده میشود، فقط باید از این آینهای که برای خودمان ساختیم کنار بایستیم و به چشمهایشان خیره شویم.
این روز برای فرهنگسازی، تکريم و تجليل از کسانی است که علیرغم محدويتهای جسمی، شور زيستن را در پيکره جامعه نمایان و با استعانت از قدرت لايزال الهی و عزم و ارادهای راسخ با خودباوری، تلاش، جديت و اعتقاد قلبی سرفرازانه درعرصههای ورزشی، علمی و ... ايفای نقش میکنند.
آغاز روزهای سخت معلولیت
یعقوب اوژند شاعر توانمند آملی، متولد 1339 معلولی که دردهایش را لابه لای نوشتههایش پنهان میکند، یعقوب سالها است که دیگر قدرت تکلم را از دست داده و گمان نمیکنم کسی این روزها صدایش را به خاطر بیاورد و تنها چشمه های ذلال شعر در یعقوب زنده است.
وی در گفتوگو با خبرنگار ما به علت معلول شدن خود اشاره کرد و گفت: در دوران نوجوانی با برخورد سنگ به سرم توسط یکی از دوستان به مدت 2 هفته دچار خونریزی شدید شدم و با گذشت زمان تکلمم را از دست داده و بیماریام روز به روز وخیمتر شد.
معلول توانمند آملی با بیان اینکه برای درمان بیماریام به آلمان رفتم و تحت عمل حراجی قرار گرفتم، ادامه داد: هنگام بازگشت از آلمان تمام دارایی و داروهایم توسط دزدی ربوده شد و این موضوع بر وضعیت بیماری من تاثیر منفی بسیاری گذاشت، اکنون با عصا و با درد قدم بر میدارم.
وی با اشاره به اینکه در گذشته انباردار پروژه نیروی دریایی بودم، تصریح کرد: پس از وقوع این اتفاقها به نویسندگی و شاعری روی آوردم و مقالات زیادی در کتابهای مختلف چاپ و در جشنوارههای متعددی شرکت کردم.
معلولیت و رنگهای مختلفی از زندگی
اوژند از دنیای قبل و بعد از معلولیت خود گفت و یادآور شد: قبل از آنکه معلول شوم دنیا یک رنگ داشت و همه چیز عالی و خوشبخت بودم، اما از وقتی این مشکل برایم به وجود آمد دنیا رنگهای مختلفی را نشانم داد، طعم درد و بدبختی که رنگارنگ هستند.
وی توانایی معلولان را در برخی از زمینهها از انسانهای سالم بیشتر دانست و ادامه داد: گاهی اوقات کارهای خارق العادهای به دست یک معلول انجام میشود که کمتر کسی آنها را میبیند.
با مشکلات مالی و معیشتی دست و پنجه نرم میکنیم
این شاعر آملی مشکل اصلی یک معلول را مشکل مالی عنوان کرد و افزود: هزینههای دارو و درمان بسیار زیاد است؛ آتشسوزی چند سال گذشته همه زندگیام را سوزاند و در آن بعدازظهر شوم که به سرم ضربه خورد به مدت 2 هفته در خانه با آن خونریزی زیاد تنها داروی من زردچوبه بود.
وی با بیان اینکه مشکلات و نداشتنها من را چند سالی از زندگی دور کرد یادآور شد: در این سالهای سخت به این نتیجه رسیدم که میتوانم دوباره شروع کنم و از تلاش دست نکشم.
تواناییهای نهفته یک معلول
اوژند به یکی از آثارش با عنوان سیل که یک مجموعه داستان است اشاره کرد وگفت: سرگذشت من، پاییزی که در راه است، سربازهای مرده از کتابهای من است که شعرهایم را در غالب این کتابها چاپ و منتشر کردم.
این شاعر توانمند آملی از ازدواج با همسرش گفت و اظهار کرد: در سال 1364 به صورت سنتی ازدواج کردم که حاصل این ازدواج 2 پسر و یک دختر است.
نگاههای ترحم آمیز و بی حرمتی برخی ها
اوژند از نگاهها و بیحرمتی بعضی انسانها اظهار دلتنگی کرد و گفت: همه باید به یک فرد معلول احترام بگذارند و اگر دیدند یک معلول به چیزی نیاز دارد برایش تامین کنند اما با ترحم به آنها نگاه نکنند چراکه ما در درجه اول مانند سایر افراد جامعه یک انسان هستیم.
وی در پایان خطاب به مسئولان تصریح کرد: مسئولان افراد معلول و خانوادههایشان را بیشتر مورد حمایت قرار دهند.
این شهروندان طلایی هیچ چیزی بیش از حقوق خودشان نمیخواهند و این امر میسر نمیشود مگر اینکه تمام جامعه از راس تا قاعده هرم باور داشته باشیم که یکسان هستیم و باید در تمام برنامهها، تصمیمات و قوانین، معلولان را نیز در کنار سایرین ببینیم چراکه یک شعار داریم که بین سلامتی تا معلولیت فاصلهای بیش نیست.
در ادامه سیداسماعیل پژومان یکی از اعضای هیئت مدیره انجمن حمایت از معلولان ذهنی الزهرا شهرستان آمل در گفتوگو با خبرنگار ما گفت: موسسه حمایت از معلولان ذهنی الزهرا از سال 1386 تاسیس شد و با اعضای هئیت مدیره متشکل از بازرس، مدیرعامل و کارشناس مرتبط اداره میشود.
وی هدف از تاسیس این انجمن را فرهنگسازی جهت پذیرش معلولان ذهنی در جامعه به عنوان یک همنوع عنوان کرد و افزود: از اهداف این مجموعه زمینه سازی در جامعه برای کسب حقوق و امتیازات به معلولان ذهنی و همچنین فراهم سازی برای حضور فیزیکی آنها در اجتماع است.
موسسهای برای تامین نیازهای معلولان
عضو هیئت مدیره موسسه الزهرا آمل با بیان اینکه 482 نفر تحت پوشش این موسسه هستند، تصریح کرد: 80 درصد خانوادههای تحت پوشش این موسسه نیازمند هستند که عمدهترین نیاز آنها هزینه دارو و درمان، لوازم بهداشتی، خوراک و حتی برخی در هزینه ایاب و ذهاب نیز دچار مشکل هستند.
پژومان در ادامه اظهار کرد: بعضی از این خانوادهها فاقد مسکن و بسیاری از آنها در شرایط سختی زندگی میکنند تا حدی که عدهای حتی از کمترین امکانات زندگی عادی هم برخوردار نیستند.
وی با آرزوی اینکه یک مکان ثابت برای نگهداری معلولان اختصاص پیدا کند، یادآور شد: خانوادهها به دلیل داشتن فرزندان معلول نمیتوانند آزادانه به جایی بروند که این امر باعث آسیب زیادی به آنها میشود، اگر مکانی وجود داشته باشد تا خانوادهها یک روز در هفته و یا چند روز برای رفتن به مسافرت فرزندان معلول خود را برای نگهداری به این مرکز تحویل دهند کمکی زیادی به این خانوادهها و فرزندانشان میشود.
عضو هیئت مدیره انجمن حمایت از معلولان ذهنی آمل در ادامه خاطرنشان کرد: در این موسسه طرح سه معلوله، چهار معلوله و 2 معلوله برای خانوادههایی که دارای 2، سه و چهار معلول هستند داریم.
پژومان اهم کارهای این موسسه را پرداخت ماهیانه سرپرستی توانخواهان نیازمند جهت کمک هزینه دارو، درمان و لوازم بهداشتی عنوان کرد و افزود: پرداخت کمک هزینه ایاب و ذهاب جهت حضور در مراکز توانبخشی، معرفی آنها به پزشکان متخصص و آزمایشگاه تشخیص طبی به صورت رایگان، تهیه و توزیع سبد غذایی ماه رمضان و سال نو، جمعآوری زکات فطریه و توزیع آن بین توانخواهان نیازمند و اعطای تسهیلات وام به این خانوادهها، برگزاری اردوهای تفریحی و زیارتی از فعالیتهای مهم این موسسه است.
وی در پایان تصریح کرد: تهیه کارت عضویت برای حامیان و توانخواهان انجمن، شرکت در نمایشگاههای بهاره و پاییزه، برپایی میلاد حضرت زهرا(س)، برگزاری جلسات همدردی و سفره ختم صلوات با حضور حامیان و توانخواهان ذهنی، بازید و سرکشی از خانوادههای توانخواه از دیگر کارهای این مجموعه است.
معلولان بخشی از واقعیت های جامعه ما
معلولان بخشی از واقعیتهای جامعه ما هستند و نباید محدودیتها و محرومیتهای آنها بهعنوان نبود توانایی و نبوغ تلقی شود و بسیاری از معلولان دارای استعدادهای خاص و سرشاری هستند که میتوانند نقشهای بسزایی را در جامعه ایفا کنند.
به امید روزی که برابرسازی فرصتها برای همه فراهم باشد و جامعهای سراسر قابل دسترس برای همه انسانها بدون در نظر گرفتن محدودیتها، تغییرات و شرایطشان ایجاد کنیم.