به گزارش
بلاغ، دوازدهمین جشنواره ملی تئاتر بومی تیرنگ با حضور هنرمندان استانهای مختلف کشور از روز سهشنبه در ساری آغاز شد و در این جشنواره، آیینهای مختلف ایرانی در قالب هنر به نمایش درآمده است.
به اعتقاد کارشناسان تئاتر، جشنواره تیرنگ جشنوارهای اصیل برای اجرای نمایشهای ایرانی است که توجه ویژه آن به بخش پژوهش میتواند افقهای تازهای فراروی هنر تئاتر بازگشاید.
زخمه؛ روایتگر آیینی بومی در قالب کلاسیکسالن شهید باغبانی حوزه هنری مازندران میزبان هنرمندان تئاتر است که در آن آثار مختلف هنری به روی صحنه میرود و نمایش «زخمه» به کارگردانی سارا یزدانی، در بخش صحنهای دوازدهمین جشنواره ملی تئاتر بومی تیرنگ، به روی صحنه رفت و این نمایش، در بخش صحنهای، با رویکرد کلاسیک در قالب آیینی بومی اجرا شد که روایت داستان پادشاهی است که دست فردی را قطع میکند و بعدها میفهمد که او فرزندش است و در سیر داستان پادشاه برای نجات پسرش ۴۰ روز با آدمهای گوناگون و آیینهای مختلف بومی مناطق مازندران بر میخورد.
الهیار هزار جریبی، عبدالعلی محمود جانلو، رضا یوسفی، سمانه تقیپور، رسول عبدی، نازنین هدایتی، میلاد ملکی و سارا یزدانی بازیگران این نمایش و خشایار شاهانی، برزو بهرامی، نصراله صیامیان، علی هزار جریبی، اسماعیل نجفی، سعیده آسان، آیناز ادریسپور، عسل حسینی، رحمان غلامی، عاتیکه صفزاده، امین رضانژاد و فاطه فتاحی از عوامل اجرایی هستند.
«دلخون نامه»؛ نمایش فرهنگ اقوام لرنمایش «دلخون نامه» به نویسندگی یداالله شعبانی و کارگردانی حدیث امیری در بخش ویژه اجرای صحنهای به روی صحنه رفت که نگاهی بر فرهنگ قدیمی در بین مردم لرستان است و روایت یک اسب تعزیه است که در حادثهای میمیرد و مردم هم به اقتضای تعصبات و پندارها به این حادثه واکنشهایی را نشان میدهند و همین موضوع باعث پیوندی با یک سری آیینها میشود که در قالب نمایش و با یک خط داستانی اجرا میشود.
«سقانفار»؛ آیینی از رسوم مازندراننمایش «سقانفار» به کارگردانی بهناز دوستی و نویسندگی شهرام حبیب الهی اقدم نیز از دیگر نمایشهایی بود که در اولین روز جشنواره ملی تئاتر بومی تیرنگ در ساری اجرا شد و در آن فاطمه حاجیاننژاد، مریم سوادکوهی، حدیثه تقینژاد و گلناز دوستی از عوامل اجرایی این جشنواره هستند.
«هه پدرکی»، ۳۰ حرکت آیینینمایش «هه پدرکی» به نویسندگی و کارگردانی کردوان بوستان از دیگر نمایشهای جشنواره تئاتر تیرنگ است که خط داستانی و پژوهش این نمایش به ۳۰ نوع حرکات آیینی که از بین رفته است میپردازد و در این جشنواره یک نوع آیین بومی فراموش شده در استان کردستان را به اجرا در آمده است.
مهوش شانظری، کردوان بوستان، سید فریدون احمدی و جمشید کلوندی از عوامل اجرایی این جشنواره هستند.
«آیین بومی در آیین ملی» از مازندران نمایش «آیین بومی در آیین ملی» به نویسندگی و کارگردانی علی عظیمی از دیگر نمایش های این دوره جشنواره است که در این نمایش در بخش پژوهشی با نگاهی بر آیینهای بومی مازندران در آیینهای ملی شبیه خوانی شده است و در این پژوهش به بررسی جایگاه بومی و فرهنگی مازندران در آیین ملی و مذهبی تعزیه پرداخته شده است و در این طرح پژوهشی به آیینهای بومی سراسر استان مازندران پرداخته شده است.
«شایانه» از کردستان در بخش پژوهشینمایش «شایانه» به کارگردانی هیرش نقشبندی و طرح پژوهشی هیرش نقشبندی و فریدون احمدی با نگاهی بر رسوم قدیم کردستان در ازدواج است و اینکه چطور یک رابطه عاشقانه در جهت شروع زندگی سالم شکل میگیرد و خانوادهها برای ازدواج چه مراسمی را به جا میآوردند.
جمعی از هنرمندان کشور نیز در حاشیه این جشنواره، برگزاری جشنواره تیرنگ را برای پویایی آیینهای بومی و محلی مفید برشمردند.
حسن دولت آبادی دارو جشنواره ملی تئاتر تیرنگ در این زمینه میگوید: تئاتر ما در شرق ثروتی برای تئاتر جهانی است و به کارگیری آگاهانه آنها برای تبدیل نمایش به تئاتر از دو طرف قابل تقدیر است، یک اینکه تئاتر مورد علاقه تودههای مردم، باعث ارتقا فرهنگی جامعه میشود و دو اینکه روشنفکران هم مفاهیم مورد علاقه خود را در ساختار جذاب شرقی دریافت میکنند.
توجه ویژه تیرنگ به بنیان های فرهنگی ایرانوی درباره مهمترین شاخصه جشنواره تئاتر بومی تیرنگ میگوید: تیرنگ جشنوارهای اصیل و سالم است که همزمان به بنیانهای فرهنگی ایران در مناطق مختلف کشور از یک سو و تبدیل نمایش به تئاتر ایرانی از سوی دیگر نظر دارد.
وی بیان کرد: این همان هدف و دغدغهای است که بزرگان تئاتر ایران از جمله بهرام بیضایی بر آن تمرکز داشته و دارند.
دولت آبادی گفت: تمرکز بر بخش پژوهش در تبدیل نمایشها به تئاتر ارزش والای این جشنواره است، گرچه هنوز کارهای زیادی اجرا نشده است اما فراخوان جشنواره گویای این تمرکز علمی است و نشان میدهد که از دعوت تصادفی و کم برنامه پیشین به برنامه ریزی برای حضور آگاهانه گروهها اقدام شده است.
فرشاد منظوفینیا دیگر داور جشنواره سراسری تئاتر بومی تیرنگ نیز درباره اینکه جشنوارههای تخصصی چه کمکی به فرآیند پویای هنر نمایش میکند؟ میگوید: تئاتر بومی از تاثیر عام مقوله تئاتر جدا نیست اما بسیاری از جشنوارهها به خاطر باز بودن گستره موضوعی از دست یابی به هدف باز میمانند، این جشنواره کمک میکند که بخشی از فرهنگ فراموش شده بازیابی و حفظ شود زیرا بسیاری از آیینها یا تغییر کرده یا مهجور شده و یا فراموش شدهاند.
وی یادآور شد: با توجه به آزادی مذهبی که در کشور ما وجود دارد، حتی مذاهب دیگر هم میتوانند در اینجا کار اجرا کنند که باعث تعامل فرهنگی میان اقوام و مذاهب مختلف میشود.
به گفته منظوفینیا، صحنه نمایش میتواند تبدیل به یک محیط آکادمیک و تبادل دانش و تجربه با تمرکز بر یک موضوع خاص شود که دستاوردهای آن در جایگاه ارزشمندی قرار میگیرد.
پژوهش؛ خجستهترین اتفاق تیرنگاین داور جشنواره تئاتر ادامه داد: استقبال جوانان نسبت به آیینهایی که برای سالمندان ما خاطره انگیز و نوستالژیک است که با توجه به جریان اجتماعی شدن امروز نشان میدهد که در میان جوانان هنرمند ما هنوز گرایش به آیین و بوم دیده میشود.
وی در پاسخ به اینکه بخش اجرای پژوهشی رویکرد جدیدی در جشنواره است، اینگونه اجرا را چگونه ارزیابی میکنید؟ گفت: خجستهترین اتفاق جشنواره، بخش پژوهش بود، این بخش رویکرد علمی دارد که بحث خرافه را از بدنه یک آیین جدا میکند و پژوهش امکان میدهد که اگر این آیینها به شکل مکتوب در بیاید، یک مرجع قدرتمند برای نسلهای آینده به یادگار خواهد ماند.
دوازدهمین جشنواره ملی تئاتر تیرنگ در سه بخش: اجرای صحنهای، آیینهای نمایشی و اجرای پژوهشی با مشارکت معاونت فرهنگی شهرداری و شورای اسلامی شهر ساری و همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، میراث فرهنگی و جهانگردی، صدا و سیمای مرکز استان و استانداری مازندران، ۲۹ لغایت ۳۱ اردیبهشت ماه برگزار میشود.