تاریخ انتشارسه شنبه ۳ اسفند ۱۳۹۵ - ۲۰:۱۳
کد مطلب : ۲۷۰۰۵۹
سازمانها و موسسات و سیستم ها در حالت کلی میبایست در شرایط عادی همواره در تهیه آن برنامه عملیاتی سنجیده قدم بردارند چراکه در شرایط بحران عوامل ویران کننده ای وجود دارد که فرصت و قدرت تصمیم گیری صحیح و استفاده درست از منابع را تحت الشعاع خود قرار میدهد.
۰
plusresetminus
به گزارش بلاغ، مدیریت بحران به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، چاره‌جویی‌ها اطلاق می گردد، که مدیریت یک سازمان، درشرایط مواجهه با چالشی بزرگ انجام میدهد و بعبارتی به دستورالعمل‌هایی گفته می شود، که هدف آن کاهش روند، کنترل و رفع بحران است. بطور کلی مدیریت بحران بمعنای سوق دادن هدفمند جریان پیشرفت امور، به روالی قابل کنترل و انتظار بازگشت امور در اسرع وقت، به شرایط قبل از بحران است.

به‌اختصار، مدیریت بحران، کلیه اقدامات مربوط به پیشگیری ، سازماندهی و مدیریت منابع مورد نیاز در پاسخ به بحران می‌باشد. مدیریت بحران علمی، کاربردی است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحران‌ها و تجزیه و تحلیل آنها، در جستجوی یافتن ابزاری است، که بوسیله آنها بتوان از بروز بحران‌ها، پیشگیری نمود و یا در صورت بروز آن، در خصوص کاهش اثرات بحران، آمادگی لازم امداد رسانی سریع و بهبودی اوضاع، اقدام نمود. ( ویکی پدیا ).

حال لازم است دو واژه مدیریت و بحران را بطور جداگانه برایتان تعریف نماییم تا درک بهتری از عبارت مدیریت بحران داشته باشیم.

مدیریت چیست:
فرایند به کارگیری مؤثر و کارآمد منابع مادی و انسانی در برنامه‌ریزی، سازماندهی، بسیج منابع و امکانات، هدایت و کنترل است که برای دستیابی به اهداف سازمانی و بر اساس نظام ارزشی مورد قبول صورت می‌گیرد. (ویکی پدیا )

بحران چیست :
بحران پیشامدی است که بصورت ناگهانی و گاهی فزاینده رخ می‌دهد و به وضعیتی خطرناک و ناپایدار برای فرد، گروه و یا جامعه می‌انجامد. بحران باعث بوجود آمدن شرایطی می‌شود که برای برطرف کردن آن نیاز به اقدامات اساسی و فوق‌العاده است.

بحران‌ها بر حسب نوع و شدت متفاوتند. بحران یک فشارزایی بزرگ و ویژه است که باعث در هم شکسته شدن انگاره‌های متعارف و واکنش‌های گسترده می‌شود و آسیب‌ها، تهدیدها، خطرها و نیازهای تازه‌ای به وجود می‌آورد.( ویکی پدیا )

در این مجال سعی مینمایم تا مدیریت بحران را از ابعاد مختلف بررسی و نقش عوامل مختلف در هرچه بهتر اجرا شدن آن را به اختصار توضیح دهیم:
با پیشرفت صنایع و تکنولوژِی در جوامع مختلف و وسعت یافتن ارتباطات و وابستگی های چند جانبه در اقتصاد و صنعت شرایط مناسب و مساعدی را برای مواجهه با فرصت ها وتهدیدها بوجود آورده است ، که در اینمورد یعنی: فرصت ها و تهدیدها در جوامع پیشرفته ودر حال توسعه و … هریک به تناسب، نوع برخورد متفاوت را خواهند داشت. با بررسی بحرانهای متفاوت و مختلف در جوامع گوناگون میتوان برخی نکات را مورد توجه قرار داد.

بطور خلاصه اینکه در بحرانهای مختلف همواره نقاط مشترک زیادی به چشم میخورد که اگر آمادگی قبلی در همه زمینه ها وجود داشته باشد میتواند در کاهش خسارات ناشی از بحران نقش عمده ای را ایفا نماید.

ارتباطات و تعامل در میان دستگاههای مختلف یک جامعه نقش بسیار مهمی در کنترل بحران خواهد داشت در این راستا وظیفه مدیران بحران ، اتخاذ تصمیمات مهم براساس اطلاعات درست بمنظور کاهش خسارات و زیان و کنترل سریع بحران میباشد. که میبایست با پیش بینی و تصمیم در قالب یک برنامه استراتژیک قبل و بعد از بحران با عوامل غافلگیری و بی نظمی و یا عدم پایداری در کمترین زمان ممکن مبارزه و حالت ثبات قبل را ایجاد نمود.

باتوجه به وجه تمایزات بحرانهای مختلف و بررسی تحلیلی و چند بعدی هر بحران ورای این مسایل میبایست طوری برنامه ریزی نمود تا نقش و تئاثیر عوامل و عناصر مشترک در میان بروز بحران شناخته شود و الگوهای مفیدی برای پیش بینی و پیشگیری نتایج حاصل از آن تبیین و بازگو گردد.

فضای حاکم بربحران به چه صورت است؟ سیستم ها براساس مجموعه قواعد وکنش و واکنشها در چارچوب ضوابط و معیارهای سنجیده و منظم تشکیل شده اند که در حدود و قلمرو معینی سنجیده وتنظیم میشوند.

حال اگر عامل یا عواملی از درون یا بیرون باعث برهم زدن این انظباط سیستماتیک گردد قطعا عدم پایداری و بی نظمی و بی تعادلی وغافلگیری را بهمراه خواهد داشت.که این وضعیت ، بحران تلقی میگردد.

در این شرایط بحرانی افراد دچار تعجب، سردرگمی،دستپاچگی،غافلگیری و رفتارهای غیرمنطقی میگردند که ناشی از آن شرایط است. مانند ازدحام ، مبارزه با شایعات و بازتابهای منفی ، فشار روانی مردم و مسوولین که گاهی منجر به اعلام گزارشات اشتباه بجهت کاهش فشار افکار عمومی میشود.

حال در این وضعیت باید با چشمانی باز ورود نمود یعنی عوامل ایجاد بحران را بلافاصله شناسایی کرد و اینکه در کمترین زمان ممکن فهمید چه چیزی رخ داده است.وچه اقدامی در مقابل آن باید انجام داد و پس از آن شرایط به چه گونه است.

یعنی در واقع بهترین و صحیح ترین تصمیم در کمترین زمان ممکن. قدم اول شناسایی بحران و گستره آن میباشدکه نقش تعیین کننده ای در آینده بحران موجود خواهد داشت.
مجموعه عواملی همواره براین تصمیم درست اثر خواهند گذاشت که شامل : تهدید ، زمان ، غافلگیری میباشد که براساس آن عوامل مکعب بحران ساخته میشود. درجه بندی بحران ها نیز براساس این سه عامل مهم سنجیده میشود لکن تصمیمات برپایه شدت تهدید ، درجه آگاهی ، تداوم زمانی میتواند متفاوت باشد.

همانطور که میدانیم بحرانها عموما غیرمترقبه وناگهانی هستند و موثرترین روش در واقع پیشگیری بحران در وضعیت ثبات قبل از آن است، یعنی با در دسترس داشتن امکانات کافی در شرایط عادی و دستیابی به قواعد عملی و علمی و تمرینات و آموزش میتوان آمادگی سیستماتیک بیشتر و بهتری ایجاد نمود.

در آغاز بروز بحران بلافاصله باید امکانات موجود برای برخورد را شناسایی نمود. اطلاع رسانی به موقع به سایر دستگاههایی که میتواند با موضوع بحران مرتبط باشد
گستره بحران تا کجاست؟؟ یعنی دامنه بحران شناسایی گردد و آیا بحرانهای دیگری در پی بحران موجود محتمل است ؟؟

حال در این شرایط مسوولان بسان یک کنترل کننده ماهر با اتکا به تخصص و تجربه واتخاذ تصمیمات فوری و صحیح در کاهش جو منفی حاکم و تغییرات مستمر یا دفعی در سایر عوامل و ضعیت بی نظمی و پیچده موجود را بحالت عادی برگرداند.
هر سیستمی در شرایط رضایت بخش ومناسب میتواند یک پیش بینی از بحرانهایی که بروز آنها محتمل است داشته باشد، هرچه این پیش بینی واقعی تر و کامل تر باشد فرصت های بهتری را در حل بحران در زمان اتفاق بهمراه خواهد داشت.
علی رغم تفاوتهای موجود میان بحرانهای مختلف اشتراکات زیادی در میان همه آنها وجود دارد که کشف و فهم این تشابهات در جهت برنامه ریزی و رویارویی و کاهش و تخفیف اثرات سوء بحران ضروری میباشد.

در حالت ثبات باید بحرانهای بالقوه شناسایی و مورد تحلیل قرارگیرند، علی رغم سرعت پیشرفت صنایع و تکنولوژی، این شناخت از بحرانهای بالقوه و تحلیل آن و تولید راهکار و راه حلهای مناسب آن میتواند در زمان بروز بحران ، ماحصل خوبی بهمراه داشته باشد.

گاه صنعت فیلم سازی میتواندبحرانهای بالقوه را به تصویر کشاند ، فیلم هایی که شاید هزینه بالایی برای تولید آنها باشد اما تصویر کاملا درستی از یک وضعیت بحران بالقوه را به نمایش میگذارد که خود در تدوین برنامه درست و تصمیم گیری و پیشگیری های صحیح قبل و پس از بحران توسط مسوولین را بهمراه دارد.

در فضای مدیریت بحران شاید در گذشته بخش یا واحدی از یک سازمان مانند روابط عمومی مسوول رسیدگی و برخورد با بحران را برعهده داشت ، اما باتوجه به اهمیت موضوع و پیچیدگی های موجود ، حال به یک بخش مهمی از برنامه استراتژیک سازمانها تبدیل شده است و در کنار سایر اهداف سازمانی مورد توجه و اهمیت است.

اما هیچگاه راهکارهای مشخص و روشنی در شرایط بحرانی وجود نداشته است در واقع نظر یکسانی در مورد کیفیت و معایب و محاسن راهکارها وجود ندارد. در انتخاب تصمیم که ناشی از اراده انسانی است موارد مهمی نقش دارند مانند: هدفی که تصمیم گیرنده دنبال میکند، موضوع و درجه ریسک و امکانات موجود، که همه اینها در چارچوب استراتژی و تاکتیک مورد مطالعه قرار میگیرد.

حال در این چارچوب تهیه و وجود یک برنامه عملیاتی جامع برای انواع بحرانها اثرات مثبتی را بهمراه خواهد داشت.تا جاییکه میتوان در زمان بحران از رشد و اثرات مخرب آن مانند : قبول شکست ، پیچدگی اوضاع ، کوته نظری، وحشت زدگی، هیچان های کاذب ، شایعات ، بی نظمی ، لطمه دار شدن احساسات و تولید مقصر جلوگیری نمود.

لکن پیش بینی ، بررسی و ارزیابی بحران و خطرات آن و داشتن برنامه ای سنجیده قبل از وقوع بحران ، در کاهش هزینه های بحران نقش موثری دارد که میتوان برای تهیه چنین برنامه ای به موارد ذیل توجه نمود:
. نظرسنجی عمومی و تشریک مساعی در سازمانهای مختلف
. تهیه یک لیست از منابع و امکانات موجود در همه ابعاد
.ایجاد برنامه های آموزشی میان گروههای مختلف سازمانی
.بررسی آمادگی سطوح مختلف سیستم ها
.تهیه استراتژی مناسب در شرایط بهینه برای مقابله با بحران
.تهیه پرسشنامه و کار تحقیقاتی عملیاتی میدانی که در شناسایی نقاط ضعف و قوت سیستمها موثر است
اینرا بدانیم : هر مبلغی که بطور صحیح قبل از وقوع بحران خرج شود قطعا از تحمل خسارات هنگفت پس از بحران جلوگیری مینماید و منجر به صرفه جویی مبالغ و منابع زیادی میگردد.
نتیجه گیری:
سازمانها و موسسات و سیستم ها در حالت کلی میبایست در شرایط عادی همواره در تهیه آن برنامه عملیاتی سنجیده قدم بردارند چراکه در شرایط بحران عوامل ویران کننده ای وجود دارد که فرصت و قدرت تصمیم گیری صحیح و استفاده درست از منابع را تحت الشعاع خود قرار میدهد. باپیشرفت صنایع و تکنولوژی و ارتباطات باید در ارتقاء سطح آموزشی ، فرهنگی و امکانات کوشید تا در زمان شرایط بحران کمترین هزینه و خسارت ایجاد شود.
حادثه ناگوار پلاسکو ، بحران تلخ پلاسکو را بهمراه داشت یک اتفاق خیلی بد که عزیزانمان را ازما گرفت.

این بحرا ن همه ابعاد ناخوشایند ضعف در امکانات و مدیریت بحران را نشان داد تا همه مسوولان و مدیران را آگاه نماید تا هرچه زودتر با یک برنامه ریزی درست سعی در رفع مشکلات و نواقص وکمبودهای موجود اقدام و عمل نمایند.

تقدیم به شهدای آتش نشان :
با يك كلاهِ قرمز آمد مهربان باشد/ از آتشِ يك خانه ، شهری در امان باشد
آتش گرفتيم و كسی در فكرِ باران نيست / آيا كسي آماده است آتش نشان باشد؟
ارسال نظر
نام شما
آدرس ايميل شما