الف) احكامي كه فلسفه و حكمت آن ها بيان شده است؛ مانند روزه، حج و شراب و....
ب) احكامي كه فلسفه آن بيان نشده است؛ مانند تعداد ركعت نمازها.
اين كه سبب بيان نشدن علل و حكمت هاى بعضى از اَحكام مانند تعداد ركعت نمازها چيست، چند احتمال وجود دارد:
الف) براى امتحان بندگان باشد، به اين معنا كه با اين دستور معلوم شود كه آيا ايمان آورندگان بدون چون و چرا، از او اطاعت مى كنند يا نه؟ مانند عدد فرشتگان نگهبان جهنم كه به تصريح قرآن براى امتحان است.[1] به خصوص اين كه اين گونه موارد از اموري است كه به هر شكل قرار داده شود جاي سوال براي افراد اشكال تراش باقي مي ماند مثلا اگر تعداد ركعات نماز 18 ركعت قرار داده مي شد سوالي كه مطرح مي شد اين بود كه«چرا 18 ركعت قرار داده شد نه 17 ركعت؟» و يا اگر 16 ركعت قرار داده مي شد سوالي كه مطرح مي شد اين بود كه«چرا 16 ركعت قرار داده شد نه 17 ركعت؟».
ب) فوايد و آثار بعضى احكام، تنها مربوط به اين دنيا نيست تا ما بتوانيم به آن پى ببريم، بلكه بسيارى از آن ها، در جهان آخرت تأثير دارد و ما، تا خود وارد آن جهان نشويم، نمى‌توانيم به آثار آن ها دست يابيم.
ج)به دليل اعتمادي كه مؤمنين به خداوند متعال دارند چرا كه مؤمنين مي دانند همه اَحكام الهى، داراى حكمت بوده و بر اساس مصلحت يا دفع مفسده است. اما از آن جا كه به خدا اعتماد داشته و مي دانند دستوري كه داده حتما به نفعشان مي باشد ديگر سبب آن را سوال نمي كنند مثل زماني كه پزشكي قرصي را براي هر روز و به تعداد معيني تجويز نمايد. در اين صورت كسي كه به وي مراجعه نموده سوال نمي كند چرا به اين تعداد تجويز نموده و چرا كم تر و يا بيش تر تجويز ننموده است و دليل آن نيزآن است كه به پزشك خود اعتماد داشته و مي دانند دستوري كه به آن ها داده به نفعشان مي باشد.
پي نوشت :
[1] - مدثر (74)، آيه 30و31
كتاب پرسش ها و پاسخ هاي نماز، سيد حسن موسوي.
