هر۳ دقیقه یک طلاق

معاون اجتماعی سازمان بهزیستی می‌گوید برنامه‌های بهزیستی در راستای کاهش طلاق در ۱۱استان با آمار بالای طلاق اولویت‌بندی شده است. حبیب‌ا… مسعودی‌فرید درباره آخرین اقدامات سازمان بهزیستی برای اجباری شدن مشاوره‌های قبل از ازدواج گفت: هنوز مصوبه قانونی در این زمینه نداریم اما اکنون آموزش‌های حین ازدواج تقریبا اجباری است و مدت زمانی که برای آن تعیین شده شش ساعت است. این مدت زمان قبلا دو ساعت بود که اکنون به شش ساعت تبدیل شده است. معاون اجتماعی سازمان بهزیستی ادامه داد: از شش ساعتی که برای مشاوره تعریف شده است، دو ساعت آموزش مسائل بهداشتی است که بر عهده وزارت بهدشت قرار دارد. دو ساعت موضوع‌های روانشناسی و ارتباط بین زوجین است که مسئولیت آموزش بر عهده سازمان بهزیستی قرار دارد و دو ساعت دیگر نیز مسائل اخلاق در خانواده و حقوق در خانواده است که بر عهده قوه قضائیه است. او افزود: اجباری شدن مشاوره‌های حین ازدواج در استان البرز زودتر آغاز شده است. در شهر تهران نیز آغاز شده است و در سه استان دیگر هم در حال اجراست. مسعودی‌فرید با بیان اینکه برنامه‌های بهزیستی در راستای کاهش طلاق در ۱۱استان اولویت‌بندی شده است، گفت: استان‌های گیلان، مازندران، خراسان رضوی، تهران، البرز، فارس، اصفهان، قم، مرکزی، کرمانشاه و خوزستان استان‌هایی هستند که آمار طلاق در آنها بالاست و برنامه‌های بهزیستی در این استان‌ها اولویت دارد. او اضافه کرد: استان‌هایی که از آنها به عنوان پرطلاق یاد شد، ۸۵درصد جمعیت کشور را از لحاظ جمعیتی دربرمی‌گیرد که اگر برنامه‌های کاهش و کنترل طلاق در این استان‌ها اجرا شود، توانسته‌ایم ۸۵درصد جمعیت کشور را پوشش دهیم، علاوه بر این پنج استان دیگر از جمله لرستان، سمنان، قزوین و ایلام نیز پس از ۱۱استانی که ذکر شد در اولویت اجرای برنامه‌های کاهش طلاق هستند. معاون اجتماعی سازمان بهزیستی یادآور شد: سامانه الکترونیکی پیشگیری و مداخله برای کاهش طلاق در ۱۶استان پرآسیب کشور راه‌اندازی شده است.

نصیحت با مشاوره فرق دارد

آیا این افزایش زمان مشاوره از دو به شش ساعت کافی است؟ چه اقدامات دیگری باید انجام داد؟ حسن عشایری، روانشناس در این باره به «آرمان» می‌گوید: موضوعی که می‌شود پیش‌بینی کرد حتما می‌توان از وقوع آن هم پیشگیری کرد. قطعا نتوانستیم پیشگیری کنیم به این آمارهای نامطلوب در زمینه طلاق رسیده‌ایم. وقتی که دو جوان می‌خواهند ازدواج کنند من فکر می‌کنم هنوز فکر همزیستی و همسری را کامل تعریف نکردند. هم می‌خواهند مدرن باشند و هم می‌خواهند سنتی برخورد کنند. حداقل از قشر باسواد انتظار می‌رود که با رویکرد علمی به این قضیه نگاه کند. مشاوره قرار نیست که مشکل را حل کند. مشاور بینش و طرح‌واره ذهنی زوج‌ها را تغییر می‌دهد که دو طرف نگاه‌شان به پروسه فرآیندمحور شود نه پیامدمحور. مشاوره نصیحت نیست و در این موضوع نصیحت ممنوع است. یعنی بگوید که تقصیر را گردن یک طرف نیندازید. شما هم کارگردان هستید و شاید در آخر این بشود که ستم‌پذیر نباش تا ستمگران نتوانند. این نکته را هم بگویم که بخشی از طلاق‌ها را من مثبت می‌بینم. برای مثال پایی که دیابت گرفته و سیاه شده باید بریده شود. وقتی که زندگی درحال تلف شدن است و دو طرف طلاق روانی را قبل از طلاق اداری گرفته‌اند. در بعضی موارد واژه شکست را به این اطلاق می‌کنند که من قبول ندارم. شکستی وجود ندارد درواقع همه اینها تجربه است و زندگی سراسر حل مساله است.

زوج‌ها مشکلات‌شان را بنویسند

عشایری ادامه داد:‌ یک مورد دیگر هم این است که زوج‌ها برای کاهش اختلافات مشکلات‌شان را بنویسند. ما فرهنگ شفاهی داریم. در مواردی که به من مراجعه می‌شود من شخصا قبول نمی‌کنم و زوج‌ها باید در آنچه که اختلاف دارند، برایم بنویسند. مشاورها باید وقت کافی به مراجعان بدهند که بنویسند و بعدها برای‌شان پروتکل ارائه دهند. پروتکل فکر کردن و اندیشیدن. یعنی ما دردها و اختلاف‌ ها را به فکر تبدیل کنیم. اگر ارزش‌ها در جامعه مدرن به صورتی باشد که طلاق، ضد ارزش محسوب نشود، نمی‌توان مقابل شتاب این معضل اجتماعی را گرفت. از این رو ارزش‌های یک جامعه باید به گونه‌ای تعریف شده باشد که طلاق، پدیده‌ای عادی تلقی نشود و از سوی دیگر حرام انگاشتن طلاق نیز سبب ایجاد خانواده‌های اضطراری در جامعه می‌شود که تنها به اجبار قانون تداوم یافته‌اند. طلاق در جوامع مختلف نمی‌تواند شاخص توسعه یا عدم توسعه یافتگی باشد اما باید توجه داشت که بروز این مساله و شتاب گرفتن آن در جوامع مختلف پیامدهای نامطلوب بسیاری خواهد داشت. این روانشناس گفت: بنابراین، لازم است در جریان ازدواج موازین اجتماعی مورد توجه قرار گیرد، چرا که این موارد در تداوم زندگی جوانان تاثیر خواهد داشت. ازدواج ساده انگارانه با طلاق ساده نیز همراه خواهد بود. جامعه شناسان، شکستن سنت‌های اجتماعی و دور شدن از آنها را، یکی از دلایل تزلزل در ارتباطات انسانی و در نهایت افزایش طلاق عنوان می‌کنند و بر این باورند که نفوذ مدرنیته با فردیت‌های افراطی همراه است و در نتیجه هر یک از افراد می‌خواهند برای خود زندگی کنند، از این رو است که قداست باهم بودن و ارتباطات اجتماعی فرو می‌ریزد و طلاق راه چاره می‌شود.

هر 3دقیقه یک طلاق؛ چه کسی پاسخگوست؟

با این وجود سازمان ثبت احوال کشور خرداد سال جاری آماری منتشر کرد که هولناک به نظر می‌رسد. آمار ازدواج و طلاق در سال گذشته(۱۳۹۶) که براساس آن، تعداد ازدواج‌های ثبت شده نسبت به سال۱۳۹۵، حدود هشت درصد کاهش داشته، در حالی که تعداد طلاق‌ها افزایش یافته و به حدود ۱۷۵هزار مورد رسیده است. آن گونه که سیف‌ا... ابوترابی، سخنگوی این سازمان گفته، سال گذشته حدود ۶۰۹هزار مورد(دقیقا ۶۰۸۹۷۷مورد) ازدواج ثبت شده که نسبت به سال قبل از آن، حدود ۵۱هزارمورد کاهش یافته است. این در حالی است که شمار طلاق‌های ثبت شده در سال گذشته حدود ۱۷۵هزار مورد(دقیقا ۱۷۴۵۹۷ مورد) بوده است. پدیده‌ای که مسئولان در نسبت دادن آن به ماهواره و فضای مجازی و مسائلی از این دست، ید طولایی دارند و کارشناسان از جمله دلایل بسیار مهم رسیدن زوج‌ها به آن را، مسائل اقتصادی ذکر می‌کنند؛ از معضل مسکن و اجاره نشینی گرفته تا درآمد‌های ناکافی و از آن مهم تر، شغل‌های فصلی و ناپایدار و بیکاری‌های طولانی مدت.