کاهش بارندگی، کم شدن رواناب‌ها و آب شدن بخشی از ذخایر برف در ارتفاعات مازندران منابع آب کشاورزی استان را تحت تاثیر قرارداده است و سبب شد در نخستین روز‌های فروردین کشت برنج در ۳ هزار هکتار از زمین‌های شالیزاری استان زیر خط قرمز قرار بگیرد و برای پشت سرگذاشتن بحران خشکسالی باید الگوی کشت و کار متناسب با تغییر رفتار‌های اقلیمی ایجاد شود.

به گزارش بلاغ،  کاهش بارندگی، کم شدن رواناب‌ها و آب شدن بخشی از ذخایر برف در ارتفاعات مازندران منابع آب کشاورزی استان را تحت تاثیر قرارداده است و سبب شد در نخستین روز‌های فروردین کشت برنج در ۳ هزار هکتار از زمین‌های شالیزاری استان زیر خط قرمز قرار بگیرد.
 
به نظر کارشناسان در ۱۰ سال گذشته میزان منابع آب استان تا ۱۵ درصد و آبدهی رودخانه تا ۲۰ درصد کاهش داشته باشد که موجب روند نزولی منابع آب و کاهش ۴۰ میلیون مترمکعبی ذخیره آب‌های زیرزمینی و کاهش آبگیری سد‌ها و آب بندان‌های شده است.
 
بررسی تاریخی روی آمار ۵۰ سال گذشته نشان می‌دهد که در دوره ۱۰ سال اخیر با کاهش 15 درصدی کم آبی در استان مواجه هستیم.
 
موسوی مدیر بهره برداری و تاسیسات شرکت آب منطقه‌ای مازندران با بیان اینکه حجم آبدهی رودخانه استان در سال آبی از مهر پارسال تاکنون ۳۵ درصد کاهش دارد، گفت: بارندگی‌های امسال هم ۳ و ۳ دهم میلی متر بوده که تاثیر قابل توجه‌ای در میزان آبدهی رودخانه‌های استان نداشته است.
 
وی اشاره به اینکه آبدهی رودخانه نسبت به مدت مشابه ۴۰ سال گذشته ۴۵ درصد کاهش داشته است، افزود: کاهش این میزان در رودخانه تجن و شرق استان بیش از ۵۵ درصد نسبت به دوره دراز مدت بوده است.
 
موسوی با اشاره به اینکه بارش باران ۱۰ سال گذشته در استان روند نزولی داشته است، ادامه داد:  در محل ذخیره آب در پشت سد‌ها و برف در کوهستان و بارش‌های متمرکز در دشت‌ها کاهش بیشتری داشته است که با این روند با پدیده اقلیمی کم آبی در استان مواجه هستیم.
 
مدیر بهره برداری و تاسیسات شرکت آب منطقه‌ای مازندران گفت: کاهش بارندگی در استانی که کشت اصلی آن بر پایه آب است نتایج مستقیم تنش آبی و خشکسالی را در پی دارد، تغییر الگوی کشت در استان  پیش از هر چیز ضروری به نظر می رسد.
 
رضوی مدیرکل هواشناسی مازندران گفت: برای پشت سرگذاشتن بحران خشکسالی باید الگوی کشت و کار متناسب با تغییر رفتار‌های اقلیمی ایجاد شود.
 
وی به کاهش میزان بارندگی در ۱۰ سال گذشته اشاره کرد و افزود: تغییر اقلیم در استان رو به تخریب است و بایستی در الگوی کشت و کار و رفتار‌های اقلیمی تجدید نظر کنیم.
 
مدیرکل اداره هواشناسی مازندران گفت: مدیریت منابع آب و اصلاح الگوی کشت از جمله مولفه‌های مهم مرتبط با هواشناسی است که امسال بیشتر از گذشته مورد توجه کشاورزان و مسولان استانی قرار بگیرند.
 
رضوی بیان اینکه از ابتدای مهر تا کنون میزان بارش ۴۴۵ میلی متر بوده که به رقم ۳۴۴ میلی متر در استان کاهش یافته است گفت: درسال زراعی از مهر پارسال تاکنون بارندگی در استان ۲۲ درصدی کاهش داشته است.
 
وی افزود: بیشترین کاهش بارندگی در ارتفاعات صورت گرفته است که منابع اصلی تامین آبی استان محسوب می‌شود.
 
این مسئول با اشاره به اینکه امسال میانگین افزایش دما در مقایسه با مدت مشابه پارسال ۵/۳ درجه سانتی گراد بوده است، گفت:  ۱۵ اداره هواشناسی فعال و ۵۰ ایستگاه باران سنجی و اقلیم شناسی در استان وضعیت جوی را کنترل می‌کنند.
 
 یکی از کشاورزان منطقه نکا درباره وضعیت شالیزاری و آبیاری در گفتگو خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از ساری ،  گفت: آب در بخش کشاورزی مشکل وجود دارد، اما با این همه مشکلات زمین رو برای کشت نشا آماده کردیم.
 
یکی دیگر از کشاورزان منطقه گهرباران نیز گفت: قبلا آبیاری غرقابی بوده داخل زمین نشا آب زیاد بود محصول کمتری برداشت می‌کردیم و نتیجه خوبی نداشتیم، اما امسال با استفاده از کمک کارشناسان آبیاری تناوبی استفاده کردیم.
 
وی افزود: دراین روش زمین ابتدا شالیزار  را خشک کرده و  یک دفعه آب در  زمین رها می شود، با این روش محصول بیشتری را برداشت می‌کنیم و آفت کمتری به زمین شالیزار وارد می شود.

کاهش بارندگی، تغییر الگوی بارش، کم شدن دبی آب رودخانه پایین رفتن آب‌های سفره‌های زیرزمینی، پیشروی آب شور به آب شیرین درسواحل، گرم شدن کره زمین ، آلودگی جو و مصارف بی رویه آب از نشانه‌های پیشروی خشکسالی در مازندران است.
 
یخکشی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران سد سازی را به عنوان یکی از راهکار‌های استفاده ازظرفیت‌های آب‌های سطحی درمازندران برشمرد و گفت: با طولانی شدن و زمانبرشدن ساخت سد‌ها این فرصت در حال دست رفتن است، ساخت سد‌های استان به عنوان زیرساخت مهم در زمینه مهار آب‌های سطحی است.
 
وی ذخیره سازی آب در پشت سد‌های استان در حال حاضر را ۱۱۴ میلیون مترمکعب بیان کرد و گفت: ذخیره سازی آب در سد‌های استان امسال  ۲۸۷ میلیون متر مکعب است که در مقایسه با سال گذشته ۴۸ درصد کاهش یافته است.
 
یخکشی افزود: هم اکنون ۴۸ درصد از ظرفیت سد‌های مازندران خالی است و ۵۲ درصد در سال زراعی آبگیری شده است.
 
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با بیان اینکه سد شهید رجایی ساری تا کنون ۵۴ میلیون متر مکعب آب در آن ذخیره شده و در مقایسه با سال ۹۵، ۱۱۵ میلیون متر مکعب آب و در مقایسه با سال گذشته ۷۳ میلیون متر مکعب کمتر است، گفت: بیشترین میزان در سد شهید رجایی ساری با ۵۷ درصد کاهش داشته است.
 
وی افزود: میزان بارندگی استان از اول مهر ۹۶ تا ۱۲ فروردین ۹۷ نسبت به دوره شاخص ۱۲ درصد کاهش داشته است.
 
وی ازعوامل خشکسالی و بحران کم آبی در استان را کاهش بارندگی و افزایش دما، هدر رفت آب در بخش کشاورزی اعلام کرد و افزود: بایستی در بخش کشاورزی مدیریت بهینه درست، بهره گیری از روش تناوبی آبیاری و برداشت بی رویه از سفر‌های زیرزمینی برای جلوگیری از بحران خشکسالی در استفاده کرد.
 
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران با اعلام اینکه تنها ۱۰ درصد آب‌های سطحی مازندران مهار شد خاطر نشان ساخت، با اتمام سد هراز بخش قابل توجهی از منابع آبی استان تامین خواهد شد.
 
آب کشاورزی نیازمند مدیریت مصرف است که با توجه به آب بندان‌ها، لایروبی کانال‌ها وافزایش ظرفیت برای رفع مشکل کشاورزی ضروری است. عنایتی مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی مازندران به کشاورزان توصیه کرد در زمین‌های که امکان کشت برنج وجود ندارد سویا، پنبه، ذرت و علوفه را به عنوان کشت جایگزین انتخاب کنند که نیازمند منابع آبی کمتری است.
 
وی برلزوم تعیین الگوی کشت هر منطقه تاکید کرد و افزود: با توجه به منابع آبی راهکار‌های تعادل بخشی و صیانت ازمنابع آبی استان ضروری است.
 
این مسئول گفت: باید به سمت استفاده بهینه از آب کشاورزی برویم و یکی از راه‌های بهره وری آب، بکارگیری از ماشین آلات و تکنولوژی جدید کشاورزی است.
 
عنایتی برکشت برنج با استفاده از آبیاری بارانی در استان تاکید کرد و گفت: با استفاده از این روش حداکثر بهره وری در کشاورزی و اراضی شالیزاری در استان خواهیم داشت.
 
مدیر زراعت سازمان جهاد کشاورزی مازندران افزود: کشت محصولات جایگزین علاوه بر حفظ محیط زیست و منابع آب ارزشمند نشان برنامه ریزی و مدیریت درست در حوزه کشاورزی است.
 
به گزارش باشگاه خبرنگاران، حیدرپور رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران از کشاورزان خواست با مراجعه به مراکز خدمات کشاورزی و دفاتر خدمات بیمه محصول برنج امسال را بیمه کنند.
 
وی گفت: کشاورزان شالیکار تا پایان اردیبهشت مهلت دارند تا با مراجعه به تمام مراکز جهاد کشاورزی در استان و شعب اصلی بانک کشاورزی و ۲۰ مرکز خدمات کشاورزی در شهرستان‌ها محصول برنج را بیمه کنند.
 
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران افزود: این پوشش بیمه کشاورزی از زمان انتقال نشا به مزرعه تا رسیدن محصول زراعی برنج این محصول را شامل می‌شود.
 
حیدرپور با توجه پیش بینی امسال شرایط خاص براثر کم آبی و خشکسالی در استان از بیمه نوین به عنوان بیمه تضمین تولید برنج در استان خبرداد و گفت:امسال بیمه تضمین تولید نیز با توجه به شرایط اقلیمی و پیش بینی فصلی کم آبی در نظرگرفته شد.
 
وی با بیان اینکه کشاورزان تاکنون ۱۰ هزار هکتار نسبت به بیمه کشاورزی اقدام کردند، افزود: کشاورزان و فعالان بخش کشاورزی و شالیکاران توصیه می‌شود از بیمه تضمین تولید برنج در استان استفاده کنند.
 
حیدرپور برای عبور از بحران کم آبی، بهره گیری از روش تناوبی آبیاری را از دیگر برنامه‌های جهاد کشاورزی استان ذکر کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران گفت: پارسال ۵۴ هزار بهره بردار کشاورزی بیمه شدند و با دریافت ۵۷ میلیارد ریال حق بیمه، ۱۱۰ میلیارد ریال غرامت به متقاضیان پرداخت شد.
 
وی افزود: ۲۰ هزار شالیکار پارسال ۳۲ هزار هکتار مزرعه را بیمه کردند.
ساخت سد‌های لاستیکی در روستا‌ها برای توسعه بخش کشاورزی
 
یخکشی مدیرعامل منطقه‌ای مازندران با بیان اینکه این استان بیشترین سد لاستیکی کشور را داراست گفت: ۵ سد لاستیکی در حال اجرا و ۴ سد در حال بهره برداری و ۲ سددر شهر‌های محدود احداث شده است.
 
وی گفت: ۷۰ درصد منابع آبی دربخش کشاورزی از آب سطحی و ۳۰ درصد از منابع زیر زمینی تامین می‌شود.
 
یخکشی با بیان اینکه تامین آب از سد‌ها برای بخش کشاورزی و آب آشامیدنی در برنامه سازمان جهاد کشاورزی است گفت: نبود اعتبار کافی و تجهیز منابع آبی از اجرای طرح‌های کشاورزی در بخش آب‌های زیرزمینی است.
 
کشاورزانی که چاه‌های آن‌ها مشمول تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه است جهت دریافت مجوز به امورات منابع آب مراجعه نمایند تا برای سوخت و دیگر خدمات مورد نیاز با مشکل مواجه نگردند.
 
مازندران با داشتن ۲۱۳ هزارهکتار زمین های شالیزاری و تولید ۸۰۰ هزارتن برنج سفید ۴۰ درصد نیاز کشور را تامین می‌کند.