سلسله مراتب اهمیت کارهایتان را بدانید
چه چیزی در زندگی برایتان مهم‌تر است؟ اولویت‌تان چیست؟ باید تصمیم بگیرید مهم‌ترین چیز در زندگی‌تان چیست؟ تعیین کنید چه چیزی در زندگی برایتان ارزش زیادی دارد تا بتوانید تعهدات خود را در زندگی در قبال خود و خانواده‌تان درجه‌بندی کنید. وقتی فرصتی برای ثبت‌نام در فلان فعالیت والدین در مدرسه بچه‌ها، فعالیتی گروهی یا دیگر کار‌های داوطلبانه ایجاد می‌شود، ابتدا باید ببینید آیا این فعالیت با اولویت‌های شما مطابقت دارد یا خیر؟
همین‌طور باید ارزیابی کنید آیا این فعالیت، شما را از فعالیت‌های دیگری که با ارزش‌ها، تعهدات و اولویت‌هایتان منطبق هستند، دور خواهد کرد یا خیر؟ وقتی به فعالیتی جواب «بله» می‌دهید، درواقع به فعالیت دیگری «نه» می‌گویید، چون نمی‌توانید همه کار‌ها را باهم انجام دهید.
ابتدا باید ببینید چه چیزی در زندگی‌تان اولویت و ارزش بالاتری دارد؛ سپس وقتی با فرصت‌هایی مواجه می‌شوید که زمان‌گیر هستند که غالبا این‌طور هستند، بهتر می‌توانید تصمیم بگیرید که چه فعالیتی را می‌خواهید انجام دهید و کدام یک را نمی‌پذیرید. وقتی در زندگی‌تان ارزش‌های تعریف‌شده دارید، نه گفتن به فعالیت‌هایی که ارزش خاصی ندارند، راحت‌تر می‌شود.
تعهد شما در زندگی حفظ این ارزش‌هاست و انجام این کار باعث می‌شود پدر و مادر بهتر و شادتری در بلندمدت باشید. اگر به هر فرصتی که در زندگی پیش می‌آید جواب بله بدهید، بیش‌ازحد پرمشغله می‌شوید و به همه کار‌های خود نمی‌رسید و نتیجه آن می‌شود که شما تبدیل به پدر یا مادری می‌شوید که بیش از اندازه گرفتار است و به همین خاطر به‌راحتی آشفته می‌شود، چون کار‌های زیادی باید انجام دهد.
برای بچه‌ها بیش از اندازه کار نتراشید
بسیاری از بچه‌ها درگیر حجم انبوهی از فعالیت‌های فوق‌برنامه هستند. اگر برای خانواده ارزش قائل هستید و می‌خواهید فرزندان‌تان پیوند خانوادگی قوی با یکدیگر داشته باشند، دیگر نمی‌توانید چنین برنامه‌هایی را پیش بگیرید؛ چون وقتی هر کدام از اعضای خانواده هر روز هفته برنامه جداگانه‌ای دارند، درکنارهم بودن، چالش‌برانگیز خواهد شد. هر روز هفته برای خودتان برنامه نگذارید. حداقل چند روزِ هفته را بدون فعالیت از پیش تعیین‌شده بگذارید.
در خانه دور هم جمع شوید و وقت‌تان را با هم بگذرانید. نه در اتاق‌های جداگانه، بلکه با همدیگر کار‌هایی انجام دهید؛ مثل آماده‌کردن یک وعده غذایی، برنامه‌ریزی برای تعطیلات آخر هفته، بازی‌های فکری، شام‌خوردن دور یک میز یا فقط گپ‌وگفت درباره زندگی. با برنامه‌های بیش از حد، حضورداشتن در کنار خانواده را از دست ندهید. اگر این دوره زندگی را هر روز برای بردن بچه‌ها از کلاسی به کلاسی دیگر در ماشین می‌گذارنید، پس احتمالا ابتدا باید ببینید کدام کلاس‌ها ضروری و کدام یک غیرضروری هستند. نیازی نیست هم‌زمان به کلاس‌های ورزشی، موسیقی، کاراته یا ... برود.
این مسئله فشار زیادی به بچه‌ها و همین‌طور به ما به‌عنوان والدین وارد می‌کند. ما نیاز به زمانی برای خودمان داریم و آن‌ها هم همین‌طور. اینکه فعالیت‌های مختلفی برای بچه‌ها در نظر بگیریم، خیلی خوب است، اما لازم نیست همه آن‌ها در طول یک فصل یا یک برهه از زندگی انجام شوند. فعالیت‌ها را پراکنده کنید تا فرزندتان از فعالیت زیاد از پا در نیاید. هر فعالیتی که آن‌ها را درگیر می‌کند، برای شما هم تعهد است، زیرا شما پدر و مادر هستید. برای سلامتی خودتان هم که شده، در فعالیت‌های فوق‌برنامه زیاده‌روی نکنید. بله، همه ما می‌خواهیم بچه‌هایمان موفق شوند، اما ایجاد رابطه بین اعضای درجه یک خانواده که برای یک عمر است چطور؟
هر قدر زمان بیشتری را صرف با هم‌بودن در خانه کنید، به دور از آن کلاس‌های فوق‌برنامه، زمان بیشتری را برای همراه خانواده‌بودن اختصاص داده‌اید. اگر می‌خواهید بچه‌هایتان در بزرگسالی تعطیلات را کنار شما بگذرانند، باید بدانید که این روابط اهمیت زیادی دارند. مشغول نگه‌داشتن آن‌ها در بیرون از خانه، مانع ایجاد این پیوند خانوادگی می‌شود.
من وقتم را با فرزندانم می‌گذرانم تا به آن‌ها آموزش دهم که انسان‌های شایسته‌ای باشند. این موضوع در فهرست من در اولویت قرار دارد که به مراتب بالاتر از تبدیل‌شدن به بازیکن بزرگ فوتبال است. آیا آرزو‌های دیگری برای آن‌ها ندارم؟ البته که دارم، اما ما فرصت اندکی در زندگی برای گذراندن با فرزندان‌مان داریم. آن‌ها بزرگ می‌شوند و زندگی مستقلی را شروع می‌کنند. من می‌خواهم فرزندانم بتوانند وارد جامعه شوند، افراد خوب، شایسته و مهربانی باشند، افرادی که بتوانند تأثیر مثبتی بر جهان پیرامون‌شان بگذارند. من برنامه‌ریزی بیش‌ازحدی برای بچه‌هایم نمی‌کنم تا فرصت درکنارهم بودن را داشته باشیم؛ تا بتوانم درست را از غلط، خوب را از بد، راه را از بی‌راه و درس‌هایی از زندگی را به آن‌ها آموزش بدهم. اگر می‌خواهید ارزش‌های خودتان را به فرزندان‌تان هم منتقل کنید، بهتر است با آن‌ها وقت بگذرانید تا این موضوع اتفاق بیفتد. برای اینکه تأثیر مثبتی بر شکل‌گیری شخصیت بچه‌ها داشته باشید، باید تمرین و تکرار کنید و از همه مهم‌تر، وقت بگذارید.
خانه را منظم نگه دارید
لازم نیست خانه‌تان خیلی خیلی تمیز و مرتب باشد. هیچکس برای این کار‌ها وقت ندارد. اما اگر خانه را منظم نگه دارید، می‌بینید که کار‌ها سریع‌تر و روان‌تر پیش می‌روند. اگر همیشه روزی ۱۰ دقیقه دنبال چیزی در خانه می‌گردید، پس حتما به اندازه کافی منظم نیستید. شما و خانواده‌تان باید سیستم‌هایی را به کار بگیرید که به همه کمک کنند تا جای وسایلشان را بدانند. در این صورت، موقع بیرون‌رفتن از خانه می‌توانند به راحتی آن‌ها را بردارند. کاپشن‌ها و کوله‌پشتی‌ها باید همیشه در یک مکان آویزان شوند. به فرزندان‌تان یاد بدهید از زمانی که وارد خانه می‌شوند، مسئولیت قراردادن وسایلشان درجای خود بر عهده آنهاست. اگر از قوانین سرپیچی کردند، باید عواقبی وجود داشته باشد. یکی از تنبیه‌های آسان و مؤثر، گرفتن زمان استفاده از فناوری مورد علاقه‌شان است. برای بچه‌های من، این یعنی آن‌ها حق استفاده از تبلت در آن روز را نخواهند داشت. کیف‌های پول، کیف‌های دستی و کلید‌ها باید جای مشخصی در خانه داشته باشند.
اگر وسایل‌تان یک روز روی مبل، روز دیگر روی پیشخوان آشپزخانه پخش باشند، خیلی راحت گم می‌شوند. این‌طوری هر روز دقایق مدیدی به دنبال وسایل مورد نیازتان می‌گردید. اگر وسایل را همیشه یک جا قرار دهید، به جای اینکه وقت خود را صرف پیداکردن آن‌ها کنید، فرصتی هم به دست آورده‌اید. اعصاب‌تان هم خرد نخواهد شد. وقتی مدام به دنبال یافتن وسیله‌ای هستید و وقت‌تان هم تنگ است، خسته و ناراحت می‌شوید. پدر و مادر بی‌اعصابی نباشید!
برنامه‌ای برای قراردادن هر وسیله در جای مناسب هنگام ورود هر یک از افراد خانواده در نظر بگیرید. هر کسی که وارد خانه می‌شود، وسیله‌ای در دست دارد، این وسایل چه هستند؟ کوله‌پشتی، کیف، کت، دسته‌کلید، کیف‌دستی و کفش یا غیره. به همه چیز‌هایی فکر کنید که هر روز به خانه آورده شده و یا از آن خارج می‌شوند. سپس مکانی برای گذاشتن آن‌ها انتخاب کنید. ممکن است لازم باشد فضای سازمان‌یافته‌ای در داخل خانه ایجاد کنید اگر در خانه نظم برقرار باشد، زندگی بسیار راحت‌تر خواهد شد. باقی جا‌های خانه هم باید منظم بمانند. هر وسیله‌ای در منزل باید در جای خودش قرار بگیرد. برای مثال، جای چراغ قوه، شمع یا کبریت کجاست؟ آیا وقتی برق می‌رود، می‌توانید آن‌ها را به‌راحتی پیدا کنید، یا باید کشو‌ها را بگردید؟
اگر جای مشخصی برای این وسایل دارید، برای مثال، در صندوقی در انباری که برچسب هم خورده است، در صورت نیاز می‌توانید سریع و راحت آن را پیدا کنید. وقتی از وسیله‌ای استفاده کردید، آن را سر جای خودش برگردانید. مرتب نگه‌داشتن خانه مهارتی عالی برای آموزش به فرزندان است. این موضوع تمرین می‌خواهد، اما تسلیم نشوید و جا نزنید، چون از نظر روحی سالم‌تر خواهید بود و چیزی را که لازم دارید هم به راحتی پیدا می‌کنید. به‌خاطر گم‌شدن وسایل‌تان در کشو یا کابینت خانه مجبور نمی‌شوید دوباره همان وسیله را بخرید. این‌طوری در بلندمدت می‌توانید پس‌انداز هم بکنید.
به‌دنبال فوق‌العاده‌بودن نباشید
خیلی از والدین فشار زیادی روی خودشان و فرزندان‌شان می‌آورند تا طبق استاندارد مشخصی زندگی کنند. استاندارد داشتن عالی است، اما اگر هدف‌تان فوق‌العاده‌بودن است، به نظر من باید رهایش کنید. تلاش برای فوق‌العاده‌بودن، زمان و انرژی بیش از حدی می‌طلبد. گاهی اوقات خوب انجام‌دادن کاری، همه آن چیزی است که نیاز دارید. اصلا بیشتر اوقات شما تنها کسی هستید که متوجه اختلاف بین خوب و فوق‌العاده می‌شوید.
بعضی مسئولیت‌ها را محول کنید
یکی از بزرگترین اتلاف وقت‌ها در خانه، این است که شما به عنوان پدر یا مادر، سعی دارید همه کار‌ها را به تنهایی انجام دهید. اما باید کار‌ها را به سایرین هم محول کنید. می‌توان کار‌ها را از سنین کودکی به بچه‌ها محول کرد. جمع‌وجورکردن اسباب‌بازی‌ها، تمیزکردن ظرف‌ها، جاروکردن اتاق و گردگیری، بعضی از وظایفی هستند که کودکان هم می‌توانند به خوبی از پس‌شان برآیند. به فرزندان خود بها بدهید. مشخص کنید که از هر عضو خانواده چه انتظاراتی دارید.
برای فرزندتان‌تان یک نمودار وظایف تهیه کنید. وقتی بدون آنکه مدام بالای سر بچه‌ها باشید و تک‌تک چیز‌ها را به آن‌ها گوشزد کنید، خودشان کار‌های روزمره را انجام دهند، زندگی برای شما هم آسان‌تر می‌شود. شاید در ابتدا اینکه شروع به انجام کار‌های خودشان کنند و به آن‌ها یاد بدهید که چگونه هر کاری را درست انجام دهند، زمان‌بر باشد، اما با تمرین کافی، به‌زودی می‌توانند به تنهایی از پس کار‌های روزمره برآیند.
پول تو جیبی یا یک سیستم پاداش هم می‌تواند به شکل‌گرفتن این روند کمک کند. وقتی بچه‌ها بدانند چه انتظاری از آن‌ها می‌رود و پاداش یا تنبیهی برای انجام‌دادن یا ندادن کار‌ها هم وجود دارد، برنامه را به درستی پیش خواهند گرفت. به ازای هر کاری که قبلا شما انجام می‌دادید، ولی اکنون شخص دیگری در خانواده به‌عهده گرفته، زمان بیشتری برای کار‌های دیگر پیدا می‌کنید.
به‌دست‌آوردن زمان هدیه‌ای است که شما به خودتان می‌دهید. وقتی نقش و مسئولیت‌هایی در خانه به فرزندتان‌تان می‌دهید، درواقع کاری می‌کنید که آن‌ها هم انسان‌های بهتر و خودکفاتری شوند. کار‌های روزمره را به آن‌ها محول کنید و کمی انعطاف به برنامه خودتان بدهید تا بتوانید به کار‌های دیگرتان برسید. کمک‌گرفتن نشانه ضعف نیست، بلکه باعث می‌شود توازنی ایجاد کنید تا کار‌های خانه را بهتر و هماهنگ‌تر پیش ببرید.
برای کار‌ها اولویت قائل شوید
کار‌های روزمره نیروی حیاتیِ خانه‌داری هستند. اگر برنامه روزمره‌ای داشته باشید که همیشگی و ثابت باشد، متوجه خواهید شد که کار‌های خانه راحت‌تر و سریع‌تر پیش می‌روند. وقتی برنامه مشخصی برای کار‌های خانه در نظر می‌گیرید، سعی کنید به آن وفادار بمانید. این کار به شما کمک می‌کند کار‌های خانه را با مدیریت زمان پیش ببرید. بچه‌ها ساعت درونی دارند. وقتی شما در اجرای برنامه روزمره ثابت‌قدم می‌مانید، آن‌ها هم می‌توانند با آن سازگاری کنند و راحت‌تر کنار بیایند. زمان خواب شبانه باید مشخص باشد. روز‌های مدرسه هم باید برنامه صبحگاهی ثابتی داشته باشند، از زمان بیدارشدن تا بیرون‌رفتن از درب خانه.
فهرست کار‌هایی که باید انجام شود
همیشه فهرستی از کار‌هایی که باید انجام شوند در کیف یا جیب خود داشته باشید. در اندازه‌ای باشد که وقتی چیزی یادتان افتاد که باید انجام دهید، بتوانید به آن فهرست اضافه کنید. معمولا کار‌هایی در زندگی هستند که انجام نمی‌شوند، صرفا به خاطر آنکه فراموش می‌شوند، زندگی را پر از سراسیمگیِ فعالیت‌های روزمره می‌کنند. ما فقط می‌توانیم روی آنچه پیش‌رو داریم تمرکز کنیم. اگر یک فهرست داشته باشید، می‌توانید تمرکز خود را روی انجام کار در وقت مناسب دیگری تغییر دهید و هیچ کاری را فراموش نکنید. اما سریع هم آن را ننویسید. اگر کاری است که به زمان قابل توجهی نیاز دارد (حتی یک یا دو ساعت)، برنامه‌ریزی کنید که چه وقت می‌توانید آن را انجام دهید و در تقویم‌تان آن زمان را به انجام آن کار اختصاص دهید.
آن را در فهرست کار‌هایی که باید انجام دهید بنویسید و بعد زمان مناسب برای انجام‌آن را در تقویم‌تان مشخص کنید. همیشه یک تقویم همراه داشته باشید. خیلی‌ها برای پیگیری برنامه‌ها از موبایل‌شان استفاده می‌کنند. من شخصا یک تقویم کاغذی را ترجیح می‌دهم. این‌طوری می‌توانم کل ماه را در یک نگاه ببینم. وقتی برای پیگیری فعالیت‌هایتان از ذهن خود استفاده می‌کنید، زمان و انرژی زیادی می‌طلبد. مدام باید به خاطر داشته باشید چه برنامه‌ای برای امروز یا هفته آینده دارید. باید مدام به خودتان یادآوری کنید فلان کار را دارید تا مبادا کار‌های مهم فراموش شوند. پیشنهاد می‌کنم با استفاده از یک تقویم، ذهن خود را برای چیز‌های دیگر خالی کنید.
