همه ما یک گلام در درونمان داریم. همان شخصیت کارتونی در سفر‌های گالیور که ورد زبانش یک جمله بود “من می‌دونم، کارمون تمومه”. چنین شخصیتی در درون همه ما هست. حال بستگی به خودمان دارد که چقدر به این بخش از افکارمان پر و بال دهیم. مثبت اندیشی در زمانه‌ای که هر جای کار را نگاه می‌کنی مشکل و مساله‌ای می‌بینی کمی سخت است، اما ادامه زندگی با هجوم افکار منفی و ناامیدی هم کار چندان راحتی نیست.
در اطرافمان هم افراد زیادی هستند که با افکار منفی و منفی بافی هایشان هیچ چشم انداز روشنی در برابرمان نمی‌گذارند. از مدیر و مسوول گرفته تا اعضای خانواده می‌توانند با القای حس ناکامی و ناامیدی نسبت به آینده و تصمیمات زندگی ما را تحت الشعاع قرار دهند. افراد منفی بافی که خودشان نیز کمتر احساس رضایت از زندگی را تجربه کردند و یا اگر هم موفقیت و دستاورد یا لذتی داشتند ترجیح می‌دهند فراموش کنند.
احساسات منفی واگیر روانی دارد
دکتر مریم رامشت، روانشناس در گفتگو با خبرنگار شفقنا زندگی به تاثیر عوامل شخصیتی و خانوادگی بر شکل گیری احساسات منفی در افراد اشاره می‌کند و می‌گوید: زمانی که فرد در یک خانواده و یا محیطی رشد می‌کند که احساس ناامیدی در آن جریان دارد و اطرافیان آیه یاس می‌خوانند این احساسات منفی به فرد نیز منتقل می‌شود، زیرا احساسات، واگیر روانی دارد و ما می‌توانیم با اضطراب یا وسواس اطرافیانمان دچار همین احساسات شویم.
وی تعداد دفعات ناکامی فرد در انجام امور رانیز در شکل گیری احساسات منفی و منفی بافی موثر می‌داند و می‌افزاید: زمانی که دفعات ناکامی در انجام امور افزایش می‌یابد فرد باور خود را نسبت به توانمندی هایش از دست می‌دهد و احساس شکست خوردگی دارد. همین موضوع در ایجاد احساس منفی در شخص موثر است.
این روانشناس با بیان اینکه ادر بسیاری از موراد عامل افکار منفی و ناامیدی و یاس، افسردگی است، خاطرنشان می‌کند: یکی از نشانه‌های بارز افسردگی ناامیدی نسبت به آینده است که فرد همیشه نیمه خالی لیوان را می‌بیند و احساس می‌کند زندگی خوبی ندارد و در همه کار‌ها شکست می‌خورد.
وی همچنین منفی بافی را یک مکانیسم دفاعی می‌داند و ادامه می‌دهد: فرد احساس می‌کند اگر از ابتدای انجام کاری به شکست فکر کند چنانچه در آن کار شکست خورد آمادگی پذیرش را دارد و این احساس و رفتار به نوعی مکانیسم دفاعی برایش تبدیل می‌شود.
عوامل اجتماعی موثر بر منفی بافی
دکتر رامشت همچنین به عوامل اجتماعی افزایش احساسات منفی در افراد اشاره می‌کند و می‌گوید: اینکه فرد احساس می‌کند در جامعه‌ای زندگی می‌کند که موانع زیادی در برابر پیشرفتش قرار دارد و نمی‌تواند راحت به اهدافش دست یابد احساس ناامیدی تشدید می‌شود.
به گفته وی، شرایط اقتصادی، کمی صداقت، احساس بی عدالتی، نبود شایسته سالاری، تبعیض‌های فردی و نابرابری‌های اجتماعی ازدیگر عوامل اجتماعی هستند که احساس ناامیدی را تشدید می‌کند.
این روانشناس در خصوص نحوه رفتار با افراد منفی باف و ناامید می‌گوید: در برخی موارد شاهدیم که خانواده در برخورد با این افراد به نصیحت کردن آن‌ها به مثبت اندیشی و دست برداشتن از افکار منفی روی می‌آورند و سعی می‌کنند با کوچک شمردن ناراحتی‌ها و بی اهمیت جلوه دادن آن به افراد منفی باف کمک کنند. در حالی که چنین برخوردی کمک کننده نیست.
وی با بیان اینکه برای کمک به افراد منفی باف در وهله اول باید شنونده خوبی بود، خاطرنشان می‌کند: اطرافیان باید بدانند این افراد نیاز دارند از مشکلات و غم هایشان صحبت کنند بدون اینکه در مورد آن‌ها قضاوتی شود. آن‌ها نیاز به همدلی دارند و اینکه درک شوند نه اینکه با نصیحت به مثبت اندیشی مشکلاتشان کوچک شمرده شود.
دکتر رامشت با تاکید بر اینکه برای پیدا کردن راهکار برای مشکلات این افراد باید از خودشان کمک بگیریم، می‌گوید: در کنار این کمک‌ها باید از یک فرد با تجربه حرفه‌ای در خارج از خانواده مانند مشاور یا روانشناس که تکنیک‌های مقابله با افکار منفی را بلد است برای رفع مشکلات این افراد کمک گرفت.
وی با بیان اینکه برخی از این افراد در مشکلات گذشته گیر کردند و نیاز دارند که اول تکلیف این مسائل در ذهنشان روشن شود، اضافه می‌کند: اطرافیان، باید افراد منفی باف را تشویق کنند تا به مشاور یا روانشناس مراجعه کنند و برای حل مشکلاتشان از راهکار‌های های درست بهره بگیرند.
این روانشناس با بیان اینکه احساسات منفی و ناامیدی در افراد جوان بیشتر به چشم می‌خورد، تاکید می‌کند: افرادی که به سنین ۳۵ تا ۵۰ سالگی رسیدند و به شرایط پایداری در زندگی دست یافتند کمتر در معرض احساسات منفی قرار دارند تا افراد نوجوان و جوانی که در حال برنامه ریزی برای آینده و تلاش برای رسیدن به شرایط ایده آل هستند.
وی درباره نحوه برخورد با ناامیدی و احساسات منفی در نوجوانان و جوانان می‌گوید: باید با القای احساسات مثبت و هدف‌های کوچک و قابل دستیابی، فرد را نسبت به توانمندی هایش آگاه و به او کمک کرد. مثلا اگر فرد در امتحانی نمره لازم را آورده، اما به دلایلی فردی دیگر به جای او انتخاب شده نباید این موضوع را بی اهمیت جلوه داد بلکه می‌توان با تاکید بر ناعادلانه بودن رفتار جامعه، با او همدلی کرد و برای رفع مشکل از خود فرد کمک گرفت.
سالمندان در معرض احساسات منفی
دکتر محسن ایمانی، عضو هیات دانشگاه تربیت مدرس نیز در گفت: وگو با شفقنا زندگی افسردگی را یکی از مهمترین دلایل افزایش افکار منفی در فرد ذکر می‌کند و می‌گوید: برای کمک به افراد بدبین و با احساسات منفی باید دلایل ایجاد این احساسات را در فرد شناخت و تلاش کرد قبل از اینکه مشکل حاد شود فرد تحت درمان‌های تخصصی قرار گیرد.
وی با بیان اینکه ابتلا به بیماری‌هایی مانند پارانوویا هم می‌تواند فرد را نسبت به اطراف خود بدبین کند و موجب افزایش احساسات منفی شود، اضافه می‌کند: خانواده، جامعه و اطرافیان با برخی رفتار‌های نادرست باعث ایجاد احساسات منفی و بدبینی در فرد شوند.
این مشاور بر درمان‌های تخصصی برای افراد منفی باف توسط افراد حرفه‌ای تاکید و خاطرنشان می‌کند: برخی افراد منفی باف احساس می‌کنند آنقدر بدی از طرافیان دیده اند که دیگر به هیچ کس نمی‌توانند اعتماد کنند و همه اطرافیانشان را با نوعی سوءظن می‌نگرند. از سوی دیگر اطرافیان نیز می‌توانند با رفتارهایشان و یا بدگویی‌ها و القای احساسات منفی به فرد به این منفی بافی دامن بزنند.
وی با بیان اینکه فرزندان در خانواده‌هایی که دچار منفی بافی هستند بیشتر در معرض ناامیدی و احساسات منفی قرار دارند، می‌گوید: چنانچه فردی که دچار احساسات منفی و منفی بافی است تحت درمان قرار نگیرد این مشکل در او مزمن می‌شود و ممکن است زمینه ساز مسائل روانی مزمن دیگر مانند افسردگی شود.
دکتر ایمانی سالمندان را از دیگر گروه‌های در معرض افزایش ناامیدی و احساسات منفی بر می‌شمارد و تاکید می‌کند: بالا رفتن سن، از دست دادن اطرافیان که در گذشته فرد نقش پررنگی داشتند، افزایش بیماری‌ها و ناتوانی‌های جسمی زمینه ساز بروز احساسات منفی و افسردگی در فرد سالمند می‌شود بنابراین باید اطرافیان بیشترز به این افراد توجه کنند، زیرا آن‌ها احساس می‌کنند تمام ارتباطات و دوستان خود را از دست دادند و افق روشنی برای خود نمی‌بینند.
وی ایجاد شرایط شاد و سپردن برخی از مسوولیت‌ها به افراد سالمند را در کاهش احساسات منفی آن‌ها موثر می‌داند و می‌گوید: از دست دادن کار یکی از دلایل مهم ایجاد احساسات منفی در افراد است. در چنین شرایطی آن‌ها احساس بی هویتی و بی معنایی می‌کنند و این احساس آن‌ها را آزار می‌دهد. همچنین تغییر در محل زندگی همیشگی، عمل‌های جراحی و بیماری‌های مزمن همگی می‌تواند فرد سالمند را به شدت در معرض احساسات منفی و ناامیدی قرار دهد بنابراین لازم است اطرافیان به این افراد توجه ویژه داشته باشند و با ایجاد محیطی شاد برای آن‌ها تلاش کنند مشکلاتشان را کمتر کنند.
