گروهی که دغدغه عزت ایران را داشت

به گزارش بلاغ، گروه فدائیان اسلام در تاریخ معاصر ایران نقش بسیار پر رنگی داشته است. گروهی که الگوی بسیاری از مبارزان نهضت اسلامی ایران بوده‌اند. با پیروزی انقلاب اسلامی رهبران بزرگ انقلاب اسلامی از جمله آیت‌الله خامنه‌ای و هاشمی رفسنجانی اذعان کردند که روحیه و انگیزش انقلابی خود را از فدائیان اسلام الهام گرفتند. بنابراین می‌توان اظهار کرد که فدائیان اسلام نقش پایه‌ای در پیروزی انقلاب اسلامی ایران داشتند.

فدائیان اسلام یک گرایش مذهبی و انقلابی است که طی یک دهه فعالیت سیاسی جدی از سال 1324 تا 1334 تأثیر عمیقی در صحنه سیاسی مذهبی کشور برجای گذاشت.

این گروه شهرتش را مدیون کلام نافذ رهبرشان سیدمجتبی نواب‌صفوی طلبه جوان و همچنین ترورهای پرسر و صدای آنها است.

هدف این گروه برقراری حکومت اسلامی یا به عبارتی دیگر حکومت علوی بود که ادعای اجرای قوانین اسلامی داشتند و معتقد بودند که اجرای این قوانین ایران را نجات خواهد داد.

اعضای این گروه در 27 دی ماه سال 1334 تیرباران شدند. افرادی همچون مجتبی نواب‌صفوی، سیدمحمد واحدی، خلیل طهماسبی و مظفرعلی ذوالقدر به اعدام محکوم و شماری دیگر از فدائیان به زندان محکوم گشتند.

گروه فدائیان اسلام در دهه 1320 به رهبری سیدمجتبی نواب‌صفوی تشکیل شد. اهداف اصلی تشکیل این گروه برادری، استقامت، اتحاد، رسیدن به حاکمیت اسلام و قرآن بود.

این گروه در ابتدا مشی روشنگرانه را در پیش گرفت اما آرام آرام وارد فاز مسلحانه شد و با انجام ترورهای مختلف توانست در میان مسئولان دولت پهلوی رعب و وحشت بسیاری بیافکند و بین مردم محبوبیت کسب کند.

فدائیان اسلام از سال 1324 شروع به ترور افراد ضددینی و ضدمردمی کردند. اولین نفر در این بین احمد کسروی بود. کسروی روحانی اخراج شده از حوزه بود که بر اثر اختلافات با هم‌کسوتان خود از محیط روحانیت خارج شد و کینه آنها را به دل گرفته بود.

وی شروع به انتشار مطالبی علیه دین و اعتقادات مردم کرد و مورد استقبال شدید دولت‌های غربی قرار گرفت و آنها هم در انتشار و چاپ آثار کسروی و توزیع آن در کشور کمک کردند.

در 20 اسفند سال 1324 به همراه منشی‌اش در ساختمان عدلیه و در جلسه بازپرسی توسط علی محمد و حسین امامی به قتل رسید.

بعد از ترور کسروی متهمان به همراه نواب‌صفوی بازداشت شدند. پس از مدتی به دلیل تلگراف‌های فراوان از جانب علما و غیره نواب و یارانش تبرئه و آزاد شدند.

دومین ترور در سال 1327 اتفاق افتاد. در این ترور هدف اصلی شخص شاه بود که موفقیت‌آمیز نبود و عاملین ترور بازداشت شدند.

سومین ترور در سال 1328 رخ داد و هدف آن عبدالحسین هژیر نخست وزیر شاه بود. ترور بعدی در سال 1329 اتفاق افتاد که در طی آن رزم‌آرا ترور و زمینه برای ملی شدن صنعت نفت نیز فراهم شد.

آخرین ترور که ناموفق هم بود، ترور حسین علاء در سال 1334 بود. مجری این طرح و نقشه مظفرعلی ذوالقدر بود. در اجرای این عملیات گلوله از اسلحه خارج نشد و ذوالقدر با دسته اسلحه محکم بر سر حسین علا کوبید و او را به شدت از ناحیه سر دچار مجروحیت ساخت.

انجام این ترورها برکات بسیاری برای کشور داشت و زمینه‌ بازگشایی بسیاری از گره‌های کور را فراهم کرد. انجام این ترورها در این سطح که خود شاه و نخست وزیران وی جزو اهداف اصلی بوده‌اند، نشان از قدرت بسیار بالای این گروه در انجام عملیات‌های نظامی داشت و زمینه‌ محبوبیت بسیار بالای این گروه را در جامعه فراهم کرد.

این گروه در عرصه سیاست خارجی نیز فعال بود. مهم‌ترین واکنش آنها در این عرصه، مسئله فلسطین بود. نواب صفوی به عنوان رهبر این گروه در سال 1326 سخنرانی بسیار مهمی در مورد فلسطین انجام داد و از این کشور دفاع کرد. نواب همچنین در سال 1332 در بیت‌المقدس حضور پیدا و از فلسطین در آنجا نیز دفاع کرد. آنها تنها گروه یا تشکل مذهبی ایران بودند که با سازمان اخوان‌المسلمین مصر در ارتباط بودند و تحت‌تأثیر آنها گفتمان اسلام سیاسی را در ایران مطرح کردند.

در زمینه ملی شدن صنعت نفت نیز این گروه بسیار فعال بود. مهم‌ترین این فعالیت ترور رزم‌آرا توسط خلیل طهماسبی بود که منجر به ملی شدن صنعت نفت ایران شد.

افکار نواب و گروه فدائیان اسلام نقش بسیار مهمی در شکل‌گیری انقلاب اسلامی داشت. در داخل گفتمان اسلام سیاسی مبتنی بر فقاهت، فدائیان اسلام اولین کسانی بودند که مفهوم حکومت اسلامی را مطرح کردند و مورد تحسین امام خمینی نیز قرار گرفتند.

آنها در این رابطه با تنظیم کتابی به نام «رهنمای حقایق» که در سال 1328 و توسط خود نواب تالیف شده بود در عرصه حکومتداری به صورت مکتوب نیز وارد شدند. این کتاب توسط نواب به عنوان قانون اساسی فدائیان اسلام تالیف شد و یک سال طول کشید تا منتشر شود.

در بخش اول این کتاب مبارزه با مفاسد اجتماعی و چگونگی ریشه‌کن‌ کردن این مفاسد را طرح کرد. در بخش دوم طبقه‌بندی جامعه و شیوه‌های مختلف حکومت ‌و در بخش سوم به حمایت از شیخ‌فضل‌الله نوری (مشروطه‌ی مشروعه) و اجرای اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه را خواستار شد و در آخر اصلاح وزارتخانه‌ها بخصوص وزارتخانه‌ فرهنگ و دادگستری و نظام مالیاتی را بر اساس اصول اسلامی خواهان، و از شاه و دولت‌مردان می‌خواهد کلیه‌ قوانین اسلام و تشیع را اجرا کنند.

فدائیان اسلام از گروه‌های مبارزی بود که در زمان خود نه تنها در حوزه نظری که در بخش عملیاتی نیز ورود پیدا کرده‌اند و سال‌ها تفکر و اندیشه آنها زمینه‌ساز قیام‌های بعدی مردم ایران بوده است.