پاسخ اجمالی
«ولی نعمت» به معنای صاحب نعمت است؛ یعنی کسی که نعمت‌های ما از جانب او است. چنانچه از آیاتی مانند آیه ۵۳ سوره نحل و آخرین آیه از سوره ضحی استفاده می‌شود، «ولی نعمت»، در مرحله اول خدای متعال است که آفریننده تمام نعمت‌های مادی و معنوی است. چنانچه امام علی (ع) می‌فرماید:
«أُوصِیکُمْ عِبَادَ اللَّهِ بِتَقْوَى اللَّهِ وَلِیِ النِّعْمَةِ وَ الرَّحْمَةِ خَالِقِ الْأَنَامِ»؛ [۱]بندگان خدا شما را سفارش می‌کنم به تقوای خدایی که صاحب نعمت و رحمت و آفریننده انسان‌ها است.
در همین راستا بار‌ها در قرآن کریم از بهشت جاودان و فردوس برین با نام «جنت نعیم» یاد شده است. اما پیامبران و امامان – که درود خدا بر آنان باد -، چون مهم‌ترین واسطه‌ای هستند که فیض خداوند را به دیگر بندگان می‌رسانند، از این رو، آن حضرات نیز «ولیّ نعمت» ما هستند.
در مراحل بعدی، هر فردی که به واسطه او نعمتی به فرد دیگر برسد، «ولیّ نعمت» او به شمار می‌آید، چنانچه در روایتی می‌خوانیم: «فَإِنْ أَحَبَّ أَنْ یَرِثَهُ وَلِیُ نِعْمَتِهِ أَوْ غَیْرُهُ فَلْیُشْهِدْ رَجُلَیْنِ». [۲]یعنی اگر بنده آزاد شده بخواهد برای بعد از مرگش، مقداری از مالش را برای، ولی نعمت خود (فردی که او را آزاد کرده) بجا بگذارد، دو شاهد بگیرد.
[۱]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج. ۵، ص. ۳۷۱، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق.
[۲]. شیخ طوسی، تهذیب الاحکام، محقق، موسوی خرسان، حسن، ج. ۸، ص. ۲۵۷، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق.
