فردا: چند سال است که خادم حرم امام رضا (ع) هستید؟ از روز‌هایی که برای ثبت نام به حرم آمدید برایمان بگویید.
حدود ۲۷ سال است که توفیق تشرف پیدا کردم و الان ۲۷ سال است که در حرم امام رضا (ع) خدمت می‌کنم. یک روز بود که وارد حرم شدم و دیدن عده‌ای از خادمان که در حرم خدمت می‌کردند من را جذب کرد؛ طوری که شیفته این شدم که من حتما بایستی خودم را به هر شکل ممکن به اینجا برسانم؛ لذا تقاضای خود را نوشته و به یکی از دوستان که راهنمایی کرده بودند این تقاضا را دادم، البته ابتدا دو نفر بودیم که این تقاضا نامه را نوشتیم. نفر اول زودتر از من توفیق تشرف پیدا کرد و وقتی که دوستم گفت که از طرف آستان تلفن کرده‌اند که بیا، من خیلی ناراحت شدم. گفتم چرا باید او موفق شود، ولی من نه! برگشتم خانه و آن روز برایم خیلی سخت گذشت.
یکی از دلایل اصلی ناراحتیم این بود که این دوستم را خودم تشویق کردم که برای ثبت نام برویم! ولی خب ایشان پذیرفته شد، ولی من را نپذیرفتند. البته دوستم به من گفت: که، چون تو، من را به این راه تشویق کردی، تا شما مشرف نشوی من هم نمی‌روم.
به حمد الله و به لطف و کرم حضرت علی بن موسسی الرضا (ع) الان هر دوی ما خادم زائران ایشان هستیم. البته این دوست ما در کشیک دیگری خدمت می‌کنند.
فردا: چه مسئولیتی بر عهده شماست؟
ابتدا کفشدار بودم، سپس برای معاونی کشیک انتخاب شدم. بعد از آن هم مدتی معاون کفشداری بودم و باز هم الان توفیق نصیب ما شده که نوکر این عزیزان باشیم. بالاخره مسئول کشیک پنجم کفشداری که ۲۴ ساعت اینجا حضور داریم. ۳۰۰ نفر نیرو در این کشیک داریم که ۱۵۰ نفر از آن‌ها در کشیک روز خدمت می‌کنند و ۱۵۰ نفر هم در کشیک شب.
کشیک هم به این صورت است که ساعت ۵:۳۰ دقیقه صبح ۱۵۰ نفری که کشیک روز هستند تشریف می‌آورند، تا ساعت ۶ بعد از ظهر. ساعت ۵:۳۰ دقیقه بعد از ظهر ۱۵۰ نفری که شب هستند، و معمولا کارمند هستند، در خدمت این عزیزان هستیم. یعنی ما ۲۴ ساعت خدمتگزار این خادمین هستیم.
فردا: دراین ۲۷ سال که خادم حرم بودید، چطور به کار‌های خودتان می‌رسید؟
ما افتخاری خدمت می‌کنیم و هفته‌ای یک روز بیشتر نیستیم. در هر ۸ روز ۲۴ ساعت اینجا هستیم. کاسب هستیم. استاد دانشگاه، پزشک، نظامی هستند، کارگر، کاسب هستند... شخصیت‌های مهمی خدمت می‌کنند، فقط ما هستیم که در بینشان ضعیف هستیم.
البته وزرای دولت و مراجع تقلید حکم دارند و در روز کشیک شان می‌آیند و اینجا خدمت می‌کنند. بسیاری از آن‌ها به صورت افتخاری کشیک می‌دهند.
فردا: الان کسی بخواهد به عنوان خادم تشرف داشته باشد باید چه کند؟
اخیرا از نیروی بیشتر و در نقاط بیشتری از آستان قدس استفاده می‌شود؛ و اینکه پیش از این کفشدار خانم نداشتیم، اما حدود یک سال است که مسئولیت کفشداری‌هایی خواهران، بر عهده خانم هاست. در کل قسمت مربوط به خواهران را نیروی خانم بر عهده گرفته اند. چه در انتظامات، چه در کفشداری و چه در خدمتهای دیگر.
فردا: از خادمانی که از راه دور به مشهد می‌آیند بگویید.
خیلی‌ها از راه دور می‌آیند. مثلا ۴ نفر از کفشداری هستند که از تهران می‌آیند. البته قبلا شرایط به این صورت بود که هر کس در روز کشیک خود باید به اینجا می‌آمد. یعنی برای روز کشیک بلیط تهیه می‌کرد و هر هفته به حرم می‌آمد. ولی الان شرایط به طوری شده تا این افراد در هر ماه باید در ۴ کشیک حضور داشته باشند؛ و انتخاب روز‌ها بر عهده خودشان است؛ که البته اکثرشان هم ۵ شنبه و جمعه می‌آیند که دو کشیک را با هم انجام دهند. دیشب مثلا تشریف داشتند، امروز هم هستند.
در کل در هر سال هر شخص باید ۴۶ خدمت انجام دهد. حالا می‌توانند یک هفته پشت سر هم بیایند که می‌توانند همسر و فرزندانشان را هم مشهد بیاورند و به مدت یک هفته هر روز در کفشداری خدمت کنند. می‌توانند هم پراکنده تشریف بیاورند.
فردا: وقتی افراد خادم می‌شوند موظفی برایشان تعریف می‌شود؟
بله. باید خدمت کنند. همه ما افتخاری هستیم که باید منظم کار‌ها صورت بگیرد.
فردا: همه مراحل ثبت نام تا وظایف یک خادم را بگویید.
هر کسی روز اول ثبت نام می‌کند و درخواست می‌دهد. نسبت به درخواست با آن شخص تماس گرفته می‌شود. بعد از مراجعه حضوری از او مدارک را می‌گیرند. البته نکته‌ای که وجود دارد این است که هر فرد باید حداقل دارای مدرک دیپلم باشد. قبل هر کس با هر سوادی می‌توانست درخواست خادمی بدهد مدتی بعد حداقل مدرک را لیسانس تعیین کردند، ولی در حال حاضر کمترین مدرک تحصیلی مورد نیاز دیپلم است؛ و از دیپلم کمتر به هیچ عنوان قبول نمی‌کنند.
حتی پسر من که ۱۴ سال است اسم نوشته نتوانست خادم حرم بشود. به همین دلیل و به اجبار مدرک دیپلمش را گرفت و حالا دو ماهی می‌شود که مشرف شده است.
بعد از ارائه مدارک تحقیقاتی انجام می‌شود. بالاخره باید طوری نباشد که آبروی چندهزار نفر را از بین ببرد. بعد دعوت می‌کنند. با حکم تشرفی. حکمی صادر می‌شود با حکم تشرفی که باید ۱۰ سال خدمت مناسب و خوب، بدون اشکال داشته باشند تا ارتقا پیدا کنند به حکم افتخاری.
فردا: دراین مدت که خادم حرم بودید تا به حال حرف‌های مردم که کفششان را تحویل شما داده اند حرفی زده اند که که از آن ناراحت شوید یا برعکس حرفی که به دل شما بنشیند؟
قطعا وقتی به زائران فشار بیاید و ناراحت شود آنوقت اظهار ناراحتی می‌کند، ولی همکاران من آنقدر در این قضیه صبور هستند که با رفتار خوبشان آن‌ها را راضی می‌کنند. ما حتی اگر کفش زائر گم شود و او کفشش را از ما طلب کند، موظف هستیم برای او کفش تهیه کنیم. نه اینکه آستان قدس تهیه کند، فقط دمپایی به او داده می‌شود که بدون کفش نباشد. اما وظیفه ماست که رضایت زائر را جلب کنیم.
روزی پشت میز کفشداری بودم که زائری با بچه خود وارد شد. وقتی من خواستم پلاک کفش را به او بدهم بچه خواست پلاک را بردارد که مادر دست او را کشید و به او گفت: «این‌ها کثیف هستند تو نباید دست بزنی.» وقتی این صحنه را دیدم دستم را به کفش پدر کودک کشیدم و آن را بوسیدم. پدر این کودک که تعجب کرده بود پرسید که چرا این کار را کردم؟ من هم گفتم که اینجا هیچ چیزی مشکل ندارد. زیرا که اینجا تطهیر شده است و بالاخره ملائک در رفت و آمد هستند.
فردا: چند نفر به عنوان خادم افتخاری در حرم فعالیت می‌کنند؟
بالغ بر ۵۰ هزار نفر در حرم مطهر رضوی توفیق خدمت در عناوین مختلف؛ کفشدار، دربان، فراش، خادم و نیروهای افتخاری بخشهای مختلف را دارند که شبانه روز با جان و دل در حال فعالیت و خدمت رسانی به زائران گرامی هستند.
اینکه خادم هستیم سعادتی است. از اینکه آقا اجازه داده و این نشان را به سینه زدیم و نوکری آقا امام رضا را انجام بدهیم این افتخار بزرگی است. خیلی از افراد هستند که آرزو دارند بیایند حرم و نوکری کنند، از اینکه بین ۷۰ میلیون جمعیت ۲ هزار نفر کفشدار داریم باعث افتخار است که این کار نصیبشان شده. ما به خود می‌بالیم که اجازه داده شده نوکری زائرهایش را کنیم.
