عوامل اجتماعی منفی و اقتصادی مانع تحقق سلامت روانی در جامعه است

به گزارش بلاغ به نقل از جویباران، سازمان بهداشت جهانی، بهداشت یا سلامتی را به‌صورت کامل خوب بودن جسمانی، روانی و اجتماعی نه صرفاً "فقدان بیماری یا ضعف و ناتوانی تعریف می‌کند.

به‌عبارتی‌دیگر می‌توان گفت بهداشت روان حالتي از رفاه است كه در آن فرد توانائی‌هایش را بازمی‌شناسد و قادر است با استرس‌های معمول زندگي تطابق حاصل كرده، ازنظر شغلي مفيد و سازنده باشد و به‌عنوان بخشي از جامعه با ديگران مشاركت و همكاري داشته باشد.

نجمه اشرفی کارشناس روانشناسی بالینی با اشاره به این‌که عملكرد روانی به‌طور بنيادی با عملكرد فيزيكی، اجتماعی و پیش‌آگهی سلامتی در ارتباط است اظهار کرد: به‌طور مثال افسردگی عامل خطري برای بیماری‌هایی مثل سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی است و از طرفی بیماری‌های روانی مانند افسردگی و اضطراب و وابستگی به مواد در افرادي كه از بیماری‌های جسمی رنج می‌برند موجب عدم پذيرش و شكست در برنامه‌های درمانی به علت رعايت نكردن اصول درمان توسط بيمار می‌شود.

وی بابیان اینکه عوامل زیادی بر بهداشت روان یک فرد مؤثر هستند اظهار کرد: عوامل فردی شامل ژنتیک و فیزیولوژی، جنسیت، باورها و اعتقادات فردی، داشتن مهارت‌های زندگی، احساسات مثبت و عوامل محیطی مانند عوامل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حقوقی، محیط خانوادگی، دسترسی به خدمات_{^{(مسکن، تغذیه، آموزش)}} مؤثر بر سلامت روان افراد هستند.

کارشناس روانشناسی بالینی سهم مذهب و باورهای دینی را در کیفیت زندگی مردم با اهمیت دانست و خاطرنشان کرد: احکام و فرمان‌ها مذهبی ممکن است بر دو شکل بر سلامت روانی اثر بگذارد؛ نخست رفتارهای فردی را شکل می‌دهد و نگرش نسبت به دیگران را تغییر دهد_{^{(به‌عنوان‌مثال منجر به گرمی و دوستی بین افراد شود)}} و همچنین می‌تواند سلامت کلی را با تشویق رفتارهای سالم بهبود بخشد و اعمالی _{^{(مانند شیوه رژیم غذایی سالم، مقررات جنسی و محدودیت بر روی مصرف مواد اعتیادآور)}} که اغلب می‌تواند به بهبود سلامت جسمی، بهبود کلی رفاه و سلامت روانی کمک کند.

اشرفی افزود: توکل بر خدا و واگذاری همه‌چیز به خدا، ضمن اینکه وظایف خویش را انجام می‌دهید "و مَن یتوکلَ عَلَی الله فهو حسبه ان الله . . ." یکی از عوامل مؤثر فردی در جهت حفظ، تأمین و ارتقاء بهداشت روان در افرادی است.

وی همچنین رشد انحرافات اجتماعی را در پیدایش مشکلات سلامت روان تعیین‌کننده دانست و تاکید کرد: بیکاری، سطوح پایین آموزش‌وپرورش و کمبود غذا، فاصله طبقاتی، سرپناه و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی نمونه‌هایی از عوامل اجتماعی مرتبط با سلامت روان هستند که توانایی مردم را جهت فعال بودن در جامعه محدود می‌کند بنابراین، این عوامل اجتماعی منفی و اقتصادی به‌عنوان یک مانع سلامت روانی در جامعه عمل می‌کنند.

کارشناس روانشناسی بالینی بابیان اینکه خانه و خانواده نخستین و بادوام‌ترین عواملی که در رشد شخصیت افراد تأثیرگذار است گفت: توجه به رفتارهای مثبت یکدیگر و تشویق و ترغیب رفتارهای پسندیده اعضای خانواده، پرهیز از توهین و سرزنش و پرخاشگری والدین نسبت به هم، احترام به اعتقادات مذهبی، مسئولیت‌پذیر بودن نسبت به یکدیگر، انجام فعالیت‌های گروهی، فراهم کردن شرایط گفتگو و تبادل‌نظر برای همه افراد خانواده و ... ازجمله عوامل تأثیرگذار یک خانواده در ایجاد فرزندانی با سطح سلامت روان بالا است.

اشرفی در پایان خاطرنشان کرد: آموزش مهارت‌هایی چون حل مسئله و تصمیم‌گیری، تفكر خلاق نقاد، برقراری ارتباط، خودآگاهی، همدلی، مهارت مقابله با استرس و مهارت جرات‌آموزی و ابراز وجود هم‌زمان با شکل‌گیری شخيصت و رشد تفكر شناختی كودك و دوره‌های حساس نوجوانی می‌تواند به ميزان زيادی از آسیب‌های روانی – اجتماعی آتی پيشگيری كند.