فرشاد رضایی نامدار، روانشناس بالینی و مشاور سلامت روانی، در گفت‌و‌گو با «ایران» در تعریف استرس می‌گوید: استرس زمانی به وجود می‌آید که طبق ارزیابی هایی که از موقعیت می‌کنیم به این نتیجه می‌رسیم که توانایی برآمدن از موقعیت پیش آمده را نداریم، این حالت به استرس معروف است.
برای غلبه بر استرس ابتدا باید رویدادهای پیش رویمان را به خوبی ارزیابی کنیم تا بتوانیم از مهارت هایمان برای عبور صحیح از بحران بهره بگیریم، به عنوان مثال باید بدانیم که موقعیت پیش آمده به عنوان یک مسأله است یا خیر اگر مسأله است باید از مهارت‌های مسأله مدار استفاده کنیم و اگر در موقعیتی هیجانی هستیم باید از مهارت‌های هیجان مدار استفاده کنیم.
رضایی، با ذکر مثال‌هایی مطلب را روشن‌تر می‌کند: فردی را در نظر بگیرید که می‌خواهد در یک آزمون شغلی شرکت کند. برای رسیدن به آرامش و رهایی از استرس در این مورد براحتی می‌تواند با افرادی که سال‌های قبل در این آزمون شرکت کرده و موفق بوده اند صحبت کند و همچنین منابعی را که آنها استفاده کرده‌اند، پیدا و خود را آماده کند. حالا شخصی را در نظر بگیرید که مبتلا به یک بیماری صعب العلاج شده است؛ چنین فردی نمی‌تواند از مهارت حل مسأله استفاده کند ولی دست کم می‌تواند از مهارت هیجان مدار بهره بگیرد و از سختی زندگی‌اش تا حدامکان بکاهد. ورزش، رفتن پارک و یوگا همه از مواردی هستند که می‌توانند ما را ریکاوری و شارژ کنند.
برخی افراد بیشتر از سایرین در معرض استرس قرار دارند.
این متخصص اختلالات اضطرابی، با اشاره به اینکه« برخی استعداد بیشتری دارند که توسط استرس شناخت‌ها و هیجان هایشان دستکاری شود»، توضیح می‌دهد: این افراد الگوی مطلوبی برای تجزیه و تحلیل موقعیت به کار نمی‌برند، به عنوان مثال افراد وسواسی که روی وقت شناسی حساس هستند با تأخیر در قرار ملاقات یا وجود ترافیک، ناخودآگاه پرخاشگر شده و استرس می‌گیرند، یک شخص عادی و طبیعی معتقد است وقت‌شناس بودن خوب است ولی در صورت بروز اتفاق غیرمترقبه، فاجعه‌ای رخ نمی‌دهد، اگر از ماشین جلویی پیرزنی در حال پیاده شدن است تفاوت زمانی آن با پیاده شدن یک فرد عادی فقط 5 تا 10 ثانیه است و این اختلاف زمانی هیچ فاجعه‌ای را نمی‌تواند رقم بزند اما همین اختلاف زمانی کوتاه از تحمل بسیاری از رانندگان خارج است!
گاهی استرس آنقدر نگرانمان می‌کند که ممکن است از خود سؤال کنیم: «آیا لازم است به پزشک مراجعه کنم؟»
رضایی در پاسخ می‌گوید: استرس حاد چهار علامت دارد که در صورت مشاهده آنها باید نگران شد:
1- اختلال در کارکردهای تحصیلی به صورتی که به طور معناداری افت تحصیلی پیش آید.
2- اختلال در کارکردهای شغلی در حدی که فرد از شدت استرس نمی‌تواند بموقع سرکار حاضر شود تا اندازه‌ای که بقیه همکاران هم متوجه دیر کردن‌های مکرر او شوند.
3- اختلال در روابط به نحوی که فرد نمی‌تواند بموقع سر قرار حاضر شود و هنگام مراوده با دیگران می‌خواهد هرچه زودتر محل را ترک کند، در نهایت در روابط اجتماعی و در حوزه رابطه حتی با دوستان مشکل به وجود آید.
4- رنج بالینی معنادار که در این حالت فرد حتی در تنهایی هم منتظر اتفاق بدی است و دائم تپش قلب دارد و با کوچک‌ترین محرکی از جا می‌پرد.
اماسؤالی که غالباً وجود دارد این است که در روند درمان استرس، دارو بهتر است یا بهره‌گیری از مشاوره و به اصطلاح روان درمانی؟
این روانشناس در ادامه با اشاره به اینکه دارو و روان درمانی هر دو مزایا و معایب خاص خود را دارند، می‌افزاید: در زمینه درمان استرس با تشخیص فرد متخصص می‌توان از دارو و روان درمانی همزمان با یکدیگر بهره جست و نتیجه مورد نظر را گرفت. دارو در مقایسه با روان درمانی سریع‌تر جواب می‌دهد و هزینه پایین تری هم دارد اما نباید از عوارض احتمالی داروها غافل شد. عوارض جسمی، خواب آلودگی، افزایش یا افت اشتها و اختلال در میل جنسی را می‌توان از عوارض دارودرمانی دانست؛ پس هیچ وقت نباید بدون مشاوره با متخصصان امر سعی در استفاده از دارو و افراط در مصرف آن کرد.
